Publius Terentius - Lâtin Komedyaları 3 (Hadım Ağası - Phormio - Kendinin Celladı) (Lâtince Asllarından Çeviren: Furkan Akderin)

Hadım Ağası:

*

''İçinde akıl olmayan bir işte akıllıca davranamazsın. Aşk da böyledir.'' (Sayfa: 9)

*

Phormio:

*

''Dünya böyle işte.! Zenginlerin parası yetmiyormuş gibi bir de bizim gibi adamların elindeki paralara göz dikerler.'' (Sayfa: 60)

*

Kendinin Celladı:

*

''İnsana ait hiçbir şey bana yabancı değildir.'' (Sayfa: 111)

*

''..insan bir kere kötü bir işe bulaştı mı, bu hep böyle gider. Başka insanların yaşamına bakarak kendimize dersler çıkarmalıyız.'' (Sayfa: 116)

*

''Şu babalar oğullarına ne kadar haksızlık yapıyorlar. Onlara kalsa daha bebeklikten itibaren yaşlı gibi yaşamamız gerekiyor. Eskiden kendilerinin nasıl davrandıklarını unutuyorlar. İleride benim oğlum olduğu zaman ona istediği gibi yaşamak fırsatı vereceğim. Ben babam gibi davranmam. O, başkalarını göstererek, asıl kendi ahlak anlayışını bana dayatmak ister. Ama birazcık fazla içsin, bakın işte o zaman neler anlatır. Gençliğinde şunu yapmış bunu yapmış, bir sürü şey..'' (Sayfa: 116-117)

*

''Bir oğlun babasıyla arasının iyi olması gerekir, ona dilediği gibi her şeyi anlatabilmesi iyi bir şeydir, bir sıkıntısı olduğunda başkalarına değil de babasına gelmelidir.'' (Sayfa: 151)

*

KLITOPHO: Tanrılar öldürseler de beni, kurtulsam

KHREMES: Önce yaşamanın ne demek olduğunu öğren. Beğenmezsen ölmeyi isteyebilirsin. (Sayfa: 153)

*

''İnsan ölmeyip yaşadığı sürece umudu vardır.'' (Sayfa: 154)

Publius Terentius - Lâtin Komedyaları 2 (Andros Güzeli - Kaynana- Erkek Kardeşler) (Lâtince Aslından Çeviren: Furkan Akderin)

TERENTIUS'UN YAŞAMI VE OYUNLARI
*
Publius Terentius Afer, yaklaşık olarak İÖ 190-159 yılları arasında yaşamıştır. Kuzey Afrika kökenli yazarın yaşamı hakkında çok fazla bilgiye sahip değiliz. Ancak Romalıların kendisini çok yakışıklı bir adam olarak nitelendirdiklerini biliyoruz. Zenci olup olmadığı ise tartışmalı bir konudur.
Romalı bir senatör olan Lucanus'un kölesiyken yeteneği fark edildi. Latinceyi ne zaman, nerede ve kimden öğrendiği gibi sorulara da yanıt verilememektedir. Terentius'un eserlerini yazdığı dönemlerde Roma'da Genç Publius Comelius Scipio ve dostları tarafından kurulan bir edebiyat çevresi vardı. Zamanla Terentius da bu ortama girdi. Oyunlar önce, bu insanlar tarafından değerlendiriliyor ve çeşitli düzeltmeler yapıldıktan sonra sahneye konuluyorlardı. Terentius'un yaşamı gibi ölümü de çok aydınlık değildir. Yaklaşık olarak İÖ 160 yılında Roma'dan ayrıldığı bilinen Terentius bir daha Roma'ya geri dönmedi. Büyük bir olasılıkla Hellas'a gidiyordu. Kimilerine göre bu deniz yolculuğu sırasında, kimilerine göre ise bir hastalıktan dolayı ölmüştür.
Terentius'un 6 oyunu bulunmaktadır. Çevririsni sunmaya çalıştığımız bu oyunların hepsi, birkaç ufak tefek eksik dışında, tamamen günümüze ulaşmışlardır.
Terentius oyunlarını Hellen tiyatro yazarları Menandros ve Apollodros'tan almıştır. Ancak bu oyunları olduğu gibi çevirip sahnelememiştir. Çoğu zaman bir oyundaki karakteri başka bir oyuna katmak ya da iki oyunu birleştirerek onlardan yeni bir oyun ortaya koymak Terentius'un tiyatroya getirdiği yenilikler arasındadır.
Yeni Komedya'nın en önemli isimlerinden olan Terentius'un Roma tiyatrosuna getirdiği en önemli yenilik, oyunların giriş bölümlerindedir. O zamana dek giriş bölümlerinde yalnızca oyunların konuları anlatılırken, Terentius bu bölümlerde ismini açıklamadığı, ama kendisine rakip olduğu belli olan yaşlı bir yazarı eleştirmektedir.
*
Furkan Akderin (Sayfa: 5-6)

*

Andros Güzeli:

*

''Bir insan ne yapacağını bilmediğinde rüzgârın estiği tarafa sürüklenir.'' (Sayfa: 18)

*

''Bir insan istediğini yapamazsa, yapabileceği şeyi istemeli.'' (Sayfa: 20)

*

''Kimi insanlar vardır hayır demeye utanırlar. Ama sonra sözlerini tutmaya gelince utanmazlar. Hayır demekten utanırlar, ama sözlerini tutmamaktan utanmazlar.'' (Sayfa: 39)

KAYNANA:

''..yaşlı akrabalarından birinin İmbros'da öldüğünü haber aldık.'' (Sayfa: 68)

*

''Siz kadınlar böylesiniz işte. Önce oğullarınızı evlendirmek istersiniz. Evlendirdikten sonra da, gelinlerinizi kovmak için bahane ararsınız.'' (Sayfa: 70)

*

''..bizden nefret edenlere yakınlık göstermek, aptallıktır. Hem kendi çabalarının karşılığını göremezsin, hem de onları rahatsız etmiş olursun.'' (Sayfa: 75)

*

ERKEK KARDEŞLER:

*

''Günün birinde eve geç kalırsanız, ''Başınıza annenizle babanızın düşündüğü değil, karınızın öfkelendiği şey gelsin,'' derler.'' (..) ''Bence bir çocuğu korkuyla değil, ona iyinin ve güzelin ne olduğunu öğreterek yetiştirmeliyiz.'' (Sayfa: 101)

*

''Bence bir insan ceza korkusuyla bir şeyleri yapmıyorsa, nasıl olsa fırsatını buldu mu, ''Bak işte kimse görmüyor,'' diyerek dilediği şeyi yapar. Fakat bir insan size güvendiğinde, yanınızdayken nasıl davranıyorsa uzaktayken de aynı şekilde davranır. Bir babanın yapması gereken şey, oğlunu, başkalarından korkarak değil, gerçekten iyilik isteğiyle yetiştirmektir. İşte, bir baba ile efendi arasında böyle bir fark vardır.'' (Sayfa: 102)

*

''Bana sorarsan, kendi oğluna da baskı yapma. Bırak istediği gibi yaşasın. Eğer istediği gibi yaşamazsa senin ölümün için dua eder. Sen öldükten sonra da dilediği gibi yaşar.'' (Sayfa: 103)

*

''..bu arada, Kıbrıs'a gideceğin söyleniyor..''

''Kıbrıs'a gitmek için gemiyi yüklemişsin. Orada ticaret yapacakmışsın.'' (Sayfa: 108)

*

''Aaa bu da ne.? İçerden kapıyı vuruyorlar.''

*

Romalılarda kapı sokağa doğru açılırmış, sokak da dar olduğu için, evden çıkanlar kimseye çarpmasınlar diye, kapıyı içerden vururlarmış. (Editörün notu) (Sayfa: 110)

*

''..yaşam da zar oyununa benzer. Bazen iyi zar gelmez. O zaman da sadece durumu düzeltmeye bakmalı.'' (Sayfa: 131)

*

''İnsan, ''Evet, ben kararımı verdim, şöyle yapacağım,'' diyor ama dediği gibi de olmuyor. Bazen yaşamda doğru bildiğiniz şeylerin zamanla değiştiklerini, zannettiğiniz gibi olmadığını görüyorsunuz.'' (Sayfa: 136)