Oktay Rifat - Yunan Antologyası

Yunan Antologyası Üstüne
**********************

Janus Lascaris

1494 yılında, Floransa'da, Janus Lascaris'ten alınan Yunan Epigrammaları adında bir kitap yayımlandı. 1445'te İstanbul'da doğan Lascaris, İstanbul 1453'te elimize geçince, bu epigrammaları İtalya'ta götürmüştü. Aslında İzmit'li Planudes'in 1301 yılının eylülünde tamamladığı aşağı yukarı iki bin dört yüz epigrammalık bir antologya idi bu.
Yunan dünyasında eski bir geçmişi vardır bu çeşit antologyaların. Okuyucu için hazırlanan ilk antologyanın Gadaralı Meleagros'un Güldeste'si olduğu anlaşılıyor (İ.Ö. I. yüzyıl başı). İlk dizedeki ilk kelimenin baş harfine göre düzenlenen Güldeste'de Arkilokos, Simonides, Safo, Platon gibi eski ozanların yanında otuz yeni yeni ozana yer verilmiştir. Ozanlar, kişiliklerine uygun bir çiçek adıyla Güldeste'ye girerler, Meleagros bir başlangıç şiiriyle onları okuyucuya tanıtır.
Batıda Yunan Antologyası adıyla tanınan ve içinde dört bini aşkın epigramma bulunan ünlü yapıtın ilk kaynaklarından biridir Meleagros'un Güldeste'si. İsa'dan önce I. yüzyılla İsa'dan sonra XIV. yüzyıl arasında yayımlanan antologyaları sıralayalım burada:
1) Gadaralı Meleagros'un Güldeste'si.
2) Filippos'un Güldeste'si.
3) Diogenianos'un Antologya'sı.
4) Rufinus'un dergi'si.
5) Straton'un Musa'sı.
6) Agatias'ın Kiklos'u.
7) Eufemias'a sunulan dergi.
8) Kefalas Antologya'sı ile Palatinos Antologya'sı.
9) Planudes'in Antologya'sı.
Epigramma nedir, ne demektir.? Bugünkü anlamıyla epigramma birkaç dizeyi geçmeyen kısa bir şiir, bir taşlamadır.