Nâzım Hikmet Ran - Benerci Kendini Niçin Öldürdü.?

(..)

Benerci yatakta

Kalküta ayakta.

Benerci görmeden görüyor yattığı yerden

yürüyen Kalküta'yı:

''Adım

----------Adım.

Adım -- lar

adım -- ları..

Kal -- dırım

----------kal -- dırım.

Kal -- dırım -- lar

----------kal -- dırım -- ları..

Cad -- de..

Cad -- deler..

Kalabalık..

---------- Ka - la - ba - lık

----------itiyor

----------ikİ

----------yana

----------apar -- tıman -- ları..

*

Behey tram -- vay.!

----------çiğneneceksin:

sağa sola sap..

Geçit yok.

Rap

----------rappp

----------rappp.!!!!!

Ve..

----------Va..

----------Vey..

- Yol açın kamyonlara

amele çocukları

babalarını geçiyor..''

*

Haykıraraktan

----------Benerci fırladı yataktan.

Şimdi sokaktan

----------tek bir insan sesi yükseliyordu..

Benerci koştu pencereye:

----------Aşada sokak

----------kalabalık.

Yukarda masmavi bir hava

Aşada bir kamyonun üstünden

----------kalabalığa

Söz söylüyor en yakın arkadaşı SOMADEVA

(SOMADEVA, Benerci'nin en yakın arkadaşı olup, uzun bir müddetten beri Kalküta'da bulunmuyordu. Binaenaleyh, böyle bir zamanda onun sesini duyup kendisini görmek, elbette ki, Benerci'yi sevinçli bir hayrete düşürecektir. N.H)

''-- Arkadaşlar.!

----------Aylardır ki anamaız avradımız

----------uzun aç dişleriyle dişlediler

----------kendi memelerini.

Arkadaşlar..

----------Çıplak aç karnını kurşunlara vermek,

----------kıvranarak gebermek..

----------Tek ----------

----------Vaar.?

Hayır.!

Ar ----------lar----------

Önümüzde onlar

----------kalın enselerini kırıp

----------boynuzlarını saplayınca toprağa..

----------ağa...

*

Biz..

----------mizi.!

Patiska bir gömlek

----------gibi yırtarak

----------etimizi

kanlı kemiklerimizle

----------cağız.!!

O zaman gülleri koklıyacağız.

O zaman

----------tabiat

----------güzel bir ağız

----------gibi karşımızda gülümsiyecek..''

*

Benerci artık kendini tutamadı. Pencereden üç defa: SOMADEVA.. SOMADEVA.. SOMADEVA.. diye haykırdı. Bu haykırış o kadar kuvvetli idi ki, SOMADEVA sustu. Birdenbire esen rüzgârla bulutları dağılan bir yaz sağnağı gibi sokaktaki kalabalığın uğultusu kesildi. İnsanlar, başlarını enselerinin üstüne yatırarak, dikine müstatil apartımanın yedinci katındaki perdesiz pencereye baktılar. Ve orada, camın arkasında, Benerci'nin sarı yüzünü gördüler.

SOMADEVA, Benerci'yi tanıdı. Kolları ona doğru uzanır gibi oldu. Bu hareketi, yalnız yukardan Benerci ve kendi içinin içinden SOMADEVA gördü. Başka hiçbir göz, uzanmak, kucaklamak istiyen kolların hasretini göremedi.

Yukardan, yine Benerci, üç defa bağırdı:

- SOMADEVA.. SOMADEVA.. SOMADEVA..

Aşada SOMADEVA, kamyonun etrafına toplananlara:

- Bana bir taş veriniz, dedi.

Taşı verdiler. Ve en eski günlerin en yakın arkadaşı:

- Bu adam nefsini kurtarmak içi yoldaşlarını satmıştır. Benerci müstevlilerin casusu olmuştur. En yakınlarının kellesini satmasaydı, bunu yapmasaydı, onun kahrolası başını omuzlarının üstünde bırakmazlardı, dedi. Ve sağ kolunun bütün kuvvetiyle, yedinci kattaki perdesiz pencereden bakan sapsarı insanın yüzüne, taşı attı..

SOMADEVA'nın taşı, BENERCİ'nin alnına geldi. Benerci dimdik durdu. İki kaşının arasından sızan kan, çenesinden göğsüne aktı..

Ve Benerci'nin başı benim, ben Nâzım Hikmet'in dizlerine düşünceye kadar, en büyük, en iyi, en sevgili, kahreden ve yaratan KALKÜTA, onu taşladı.

Baygın çocuğumu, yatağına yatırdım. Camları paralanmıiş, pervazları kanlı pencereye çıktım. Arasıra arkasına dönüp bakarak uzaklaşan kalabalığın peşinden şu suretle feryada başladım:

Benerci benim oğlum..

Ben onun yüzünü

----------görebilmek için

kaç kerre gecemi gündüzümü

----------on birlik tütüne satarak

dumandan bir adam gibi dikilip durmuşum..

Benerci benim oğlum,

----------ben onu

----------uykusuz gecelerin

----------ellerine doğurmuşum..

*

Benerci sizi satmadı.

Benerci günlerdir yemek yemiyor,

gecelerdir yatmadı.

O yatmıyor, ben yatabilir miyim.?

Benerci sizi satmadı,

sizi ben satabilir miyim.?

Benerci benim oğlum.

Onu ben

----------kellemden, etimden, iskeletimden

----------sizin için doğurdum..

*

Dostlar.!

İçinizden bir çıban gibi şüphenizi yolunuz.

Benerci sizin oğlunuz,

----------benim oğlum..

*

Fakat, kalabalık, benim sesimi bile işitmeden ilerledi, kayboldu. O zaman, hâlâ baygın yatan çocuğuma döndüm, dedim ki:

*

Dostlar dinlemedi beni Benerci.

Benerci oğlum, küçücüğüm, büyüğüm,

başında dolaşan bu mel'un düğüm

----------çözülene kadar..

----------bizim ah.! demeğe hakkımız yok,

Onların taşlamağa hakkı var..

***

Taş hücre mahpusu Benerci'dir. Kitlelere heyecan, şuur ve hedef veren yazılar, vaktiyle Somadeva'nın başladığı ve şimdi Benerci'nin devam ettiği ''Hindistan'ın Yirminci Asır Tarihi'' isimli eserdir. Yalnız, Benerci bunu, bileğini kesip kanıyla yazmıyor.. Fkat, eğer icap etseydi, eserin bir tek satırını yazmak için damarlarındaki bütün kanını akıtabilirdi. Ve bu, pestenkerani bir lâf değildir. Bu işi yapabilecek insanların yalnız on dokuzuncu asır romanlarında yaşadığını zannedenler, yirminci asrın isimsiz, büyük kavga kahramanlarını tanımıyorlar demektir.

Benerci yazısını bileğinin kanıyla yazmıyor. Bu yazıları şehrin varoşlarından gelen meçhul adama vermiyor. Benerci yazılarını temiz beyaz kâatlara kurşunkalemiyle yazıyor. Ve bunları hapishane gardiyanlarının İngiliz dikkatlerine rağmen, dışardakilerin ellerine ulaştırıyor.

NASIL.?

Taş hücre mahpusunun, senelerdir, bu işi nasıl yaptığını anlatacak değilim. Romanda da olsa, Britanya polisine hizmet etmek istemem. (Sayfa: 80)

***

- Dünden itibaren katarın başında gidiyordum. Halbuki fizyolojim berbat.. Kafam elastikiyetini kaybetti. Dönemeçleri zamanında dönemiyeceğim. Ellerim lüzumundan fazla titriyor. Akıntıda dümen tutamıyacak bir hale geldiler. Akışın temposunu hızlılaştırmak nerde.? Onu yavaşlatmam muhtemeldir. İstemeden, irademin dışında, yanlış adımlar atacağım. Biliyorum, hareket beni belki altı ay sonra, bir sene sonra bir safra gibi fırlatacaktır. Fakat o beni fırlatıp atana kadar, ben ona fren olacağım. Halbuki ben kemiyette bile, bir sene değil, bir gün bile, irademin dışında, bilerekten ona ihanet edemem. Anlıyor musun.? Diyeceksin ki, yanılmıyan yalnız tembellerdir, budalalardır. İş yapan, yürüyen adam yanılır. Mesele yanlışın idrakindedir. Fakat, ya bu yanılma nesnesi katarın başındaki adam için bir kaide haline gelirse. Ve o adam katarın başında gidemeyeceğini bildiği halde, yerinde durmak için bir saniye olsun ısrar ederse. Bu bir ihanet değil midir.? Ben bir saniye olsun, ihanet edemem. Bu benim uzviyetimde yok.

Benerci yine durdu. Sonra birdenbire gülerek:

- Hem ben bu meseleyi arkadaşlarla konuştum. Hallettik. Sana haltetmek düşer, dedi. (Sayfa: 85)

***

BU KİTABIN SON SÖZÜ..

*

''Kavgada

----------kendi kendini öldüren

----------lanetli bir

----------cenazedir

----------benim için:

Ölüsüne

----------ellerimiz

----------dokunamaz.

Arkasından

----------matem marşı

----------okunamaz.''

*

Sen artık

----------bu kitapta:

noktaları

----------virgülleri

----------satırları taşımıyorsun.

Sen artık

----------bu kitapta

koşmuyor

----------bağırmıyor

----------alnını kaşımıyorsun.

*

Ve Benerci sen

----------bu kitapta:

kendi kendini öldürmene rağmen

benim ellerim senin

----------kanlı delik

----------şakağına dokunacaktır.

Cenazende

----------dosta düşmana karşı

----------matem marşı

----------okunacaktır: (Sayfa: 87-88)

***

MATEM MARŞI..

*

Çan

----------çalmıyoruz.

Çan

----------çalmıyoruz.

Yok

----------salâ

----------veren.!

Giden

----------o

biten

----------bir

şarkı değildir..

*

O

büyük

bir

ışık

gibi döğüştü.

Kasketli

bir güneş

halinde düştü.

*

Çan

----------çalmıyoruz.

Çan

----------çalmıyoruz.

Yok

----------salâ

----------veren.!

Bu

----------giden

----------bir

----------biten

----------şarkı değildir..

***

S O N (Sayfa: 89-90)

*

HAYKIR BEBEK (Ralph Cheyney'den)

*

Daha hızlı bağır bebek.!
Uzun uzun memeyi em ve büyü..
Yalnız bir şeyi bil:
sen bir amelesin
-----
-----
ve elleri yumuşak olanlara
hiçbir zaman
----------sonuna kadar itimat etmemelisin.
-----
-----
----- (Sayfa: 144)

***

şiirime dair

Ne binecek sırma palanlı bir atım,
ne bilmem nerden gelirâtım,
ne mülküm, ne malım var.
Sade bir çanak balım var.
Rengi ateşten al
----------bir çanak bal.!
*
Balım her şeyim benim..
Ben
mülkümü ve malımı
yâni bir çanak balımı
koruyorum haşarattan.
Bekle kardeşim bekle..
Çanağımda
balım olsun,
gelir arısı
----------Bağdattan.. (Sayfa: 149)

***

AF (22.10.1933)

(..)
Hapislik olmuyor dalga geçmeden..
Halbuki ben..
Baktım ki, elimde bitmiş cıgaram
bir nefes içmeden. (Sayfa: 171)

***

Taranta Babu

Habeşistan bir yarı müstemleke. O, bu yarı müstemlekenin müstemlekesi Galla'dan bir zenci. Ben, kara gömlek giymiş bir emperyalizmin ak derili yerli kölesi.
Anamın yüzünü görmedim. Beni doğururken ölmüş. Bu zenci delikanlının yüzünü bilmiyorum. O bu kapıdan ölüme götürülmüş. Ben bu kapıdan içeri girdim. Birdenbire anladım ki o, bana anam kadar yakındır.
(..)
Önümde, Gallalı zencinin, TARANTA - BABU adındaki karısına yazdığı mektupları.. (Sayfa: 185)

TARATA BABU'YA BİRİNCİ MEKTUP
*

Babasının yirmi beşinci kızı
benim üçüncü karım,
gözlerim, dudaklarım,
----------TARANTA-BABU.
Sana bu
----------mektubu
içine yüreğimden başka bir şey komadan
yolluyorum
----------Roma'dan.
Bana darılma sakın
şehirlerin şehrinden sana gönderecek
kendi yüreğimden daha akla yakın
----------bir hediye
----------bulamadım
----------diye.
*
TARANTA-BABU;
onuncu gecemdir ki bu
başımı gümüş yaldızlı kitaplara sokuyorum
okuyorum
----------doğuşunu
----------Roma'nın.
Önde sıska dişi bir kurt
arkada tombul ve çıplak
----------REMÜS'LE ROMİLÜS
dolaşıyorlar içinde odamın.
Ağlanma TARANTA-BABU..
Bu ROMİLÜS
UAL-UAL çarşısında
----------güpegündüz
senin o incir memeli kız kardeşini
----------altına alan
mavi boncuk tüccarı Sinyör ROMİLÜS
----------değil
----------ilk Romalı, kral ROMİLÜS..
(..) (Sayfa: 187)

TARANTA-BABU'YA SEKİZİNCİ MEKTUP

*

Mussolini çok konuşuyor TARANTA-BABU.!

Tek başına

----------yapayalnız

----------karanlıklara

bırakılmış bir çocuk gibi

----------bağıra bağıra

kendi sesiyle uyanarak,

korkuyla tutuşup

----------korkuyla yanarak

durup dinlenmeden konuşuyor.

Mussolini çok konuşuyor TARANTA-BABU

çok korktuğu için

----------çok konuşuyor.! (Sayfa: 205)

Tomris Uyar - Yürekte Bukağı

''Gül, yeşilliğin, yeşilin çiçeğidir'' desem, hangi edebi sanata girer acaba:?
- Onu bilmem, yalnız, ben güzel şeyler duymak istiyorum demedim ki, sesini duymak istiyorum o kadar.
- Öyleyse ben de söylüyorum. Günümüzde gülün, birtakım yoksul, üçkâğıtçı çiçeklerin, üstüne su serpip zorla dirilttikleri bir meta olduğunu biliyorum. Böyle açık günlerde bile eldiven giyip ağır kokular sürünen burjuva kadınlarının satın aldıkları bir incelik olduğunu da. ''Tek gül'' sıfatına girdiğinde, ucuza getirilen bir zamparalık gereci olduğunu da. Yalnız elimde bir kayısı gülü varsa, bir bahçe duvarını, bir sokak adını daha iyi değerlendirebiliyorum, bir kadının yeni aldığı plastik, turuncu bir çöp kovasını. (Sayfa: 8)

- Böyle güzelliği gözleri yaşartan havalar, sıkıyönetim ilanına uygun değildir, diye düşündüm çiçeklere bakarken. Böyle havalar aramalara, gece baskınlarına ve toparlanmalara uygundur.
(Sayfa: 8-9)
*
İçimdeki şu kaygan sıcaklığın, bir gün bilge bir öküzü besleyen yemyeşil bir ota, bir tür ulaşamayacağım köy evlerini ısıtan tezeğe dönüşeceğini duyuyorum iliklerime kadar.
(Sayfa: 9)

Kimse, bir gün sonrayı bilemiyordu.
Öldürülenler, pusuya düşürülenler, kaçırılanlar, kan davası güdenler, soyanlarla soyulanlar ve bekçilerle veznedarlar, basılı kâğıtlara geçtikten hemen sonra gerçekliklerini yitiriyorlardı. Yaşanılan acılar, büyük bir hızla simgesel acılara, okunulan, düşünülen, yazılan acılara dönüşüyordu. Toplu bir sanrı gibiydi, olamazdı, bir sürçmeydi sanki. (Şu öykü bir başka şeyin simgesiydi sözgelimi, masal mıydı neydi.? Öylesine kaçılıyordu.) (Sayfa : 17)

Süt bir toprak sanki de, ekiyorsun geceden, sabaha veriyor yoğurdunu. (Sayfa: 31)
*
Bilmezler ki Ahmet'in koru içinde yanar, dışarı sızmaz: kendi için, kendiliğinden. İçimizle besliyoruz dünyayı be.! (Sayfa: 32)
*
Atlar, burunları kıpır kıpır, durdukları yerde eşiniyorlar. Onlar da bekleyiş içindeler. Ara sıra, burunlarını birbirlerine sürtüp sevişiyorlar. İkisi de besili, bakımlı hayvanlar. Gözleri, kirpikleri bir tatilin tatlı düşleri içinde, ta uzaklara bakıyorlar. Kim bilir hangi su kenarına.? Hangi sonsuz kıra.? Kış-yaz, sabah-akşam demeden her gün saat sekizi çeyrek geçelerde, bütün sekizleri çeyrek geçelerde kendi mahallelerinden süt fabrikasına güğüm taşımaktan uzanmışlar. (Sayfa: 34)

Sokağın iki yanına üst üste yığılmış bu hantal, sağır apartmanlarda oturanlar için tek açıklık, tepedeki göktü. Güzel havalarda, yeni ütülenmiş mavi, keten bir mendil gibi gerili duruyordu.

Hangi imparatorun, hangi çılgın mimarın, hangi serserinin akıl ettiği , hangi yapı işçisinin başarıyla uyguladığı bir cezaydı bu.? (Sayfa: 44)

***

Geçmiştir tencerenin başına, kepçeyle ha bire karıştırıyordur. Neyi acaba.? Günümüzde, çağımızda, artık başında durup karıştırılması gereken bir şey kaldı mı.? (Sayfa: 45)

- O satıcının oğlu musun gerçekten.?
- Ne fark eder ki.? diye gülümsedi oğlan. Sen aslında kim olduğunu düşündün mü hiç.? Güvenli bir evden gelmekten başka bir özelliğin var mı.?
- Beni nerden tanıyorsun.? Evimi nerden biliyorsun.? dedi genç kız, savrulan bir lunapark iskemlesinin telaşıyla, başıboşluğuyla.
- Üniversite hazırlık kurslarına gidiyorsun. Evine belli bir saatte dönmek zorundasın. Göbekli bir baban, durmadan ilenen bir annen var. Şu anda pencerede, seni bekliyor.
- Doğru, dedi genç kız bıkkınlıkla.
- Ama sen onlara aldırmıyorsun, diye sürdürdü oğlan.
- Nereden çıkardın bunları.?
- Bugün çarşamba, kurs günü.. Ve nasıl olsa geciktin.
Aralarına giren sessizlikte sözcüklerin anlamı iyice açığa çıktı.
- Yalnızlık çekmiyor musun hiç.? dedi genç kız.
- Yalnızlığıma dokunma. Yıllardır burada, karanlıkta çalışıyorum ben, yeraltında, yine de senin dünyanı tanıyorum, okuyorum.
- Hangi yazarları seversin.? Dostoyevski'yi mi.? Çehov'u mu.? Sahi, kaça kadar okudun sen.?
- Bana soru sorma, dedi oğlan. Adımı bile sorma. Kendimi bildim bileli hem zorbayım (Genç kız, onun çizmelerindeki mahmuzları ayırt etti).. hem tutsağım yeraltında.. (kolundaki demir bilekliği.)
- Yalnızlığıma katılabilirsin, dedi oğlan, yalnız soru sormayacaksın. Bir daha da geri dönmeyeceksin güvenli barınağına. O barınak, yıkıldı yıkılacak. Burada kalırsan, başka bir çağda yaşayabilirsin bir süre, azar azar ölerek uzatabilirsin yaşamını.
Sardığı kalın sigarayı uzattı. (Sayfa: 59)

''İmzamı nasıl sevdiğimi anlatmayacağım ona. Her atışımda imzamın daha bir güzelleştiğini, yerli yerine oturduğunu, tutarlılık kazandığını. İmzama â^şık mıyım.? Belki.
Şu temizliğe, şu tertemiz odayı saran huzura tutkunum. Pırıl pırıl kül tablalarına, güneşi süzerek içeri salıveren şu hışırtılı perdelere de, kalın yaprakları birayla temizlenip parlatılmış kauçuk denen şu bitkiye de.
Bunlar, dünyanın değişkenliğine, bilinmezliğine, kirine-pasına karşı koruyorlar beni. Burada, bu odada, akşamın altısına kadar güven içindeyim. Güven tutkusu..
Öyle bir hastalık ki bu, tek belirtisine alışmak yıllar alabilir, yine de birlikte yaşamak ve geçinmek zorunda olduğum ölümcül bir hastalık.
Ona bunlardan söz etmeyeceğim.'' (Sayfa: 70)
***
Çevren geniş olacak, yüreğin de. O zaman sırtını sıvazlıyorlar. Hani fıkradaki gibi. Tanıdığının salık verdiği delikanlının hiçbir şey bilmediğini gören müdür sormuş dayanamayıp: ''Peki, bari cinsellikle yolculuğu seviyor musunuz.?'' Delikanlı evet deyince de, patlatmış, ''Öyleyse sittirin gidin.!'' (Sayfa: 71)
***
Neden şu yaşının çizgilerini daha o günlerde ele veren bu kadına âşık olmadım.? Neden.? (Sayfa: 72)
***
''Bir de âşık olmayı katmalıyım. Beceremediğim bir şey galiba. Bir eksiklik.
Ona karımdan söz ederken 'güvenilir', 'boynu eğik' dedim. Oysa hiç denemedim ki bu sıfatların geçerliğini, hiç ilgilenmedim ki, beni sevmesi yetti.
Resmi bıraktım. Tehlikeli olabilirdi.
Konuşmak da tehlikelidir. İçte biriken sözcükleri boşaltmak. Hele konuşmayı bir kere unutmuşsan.
Aslında dış görünüşümde değişen hiçbir şey yok. On sekiz yaşımdaki kilomdayım. Kadınların ilgisini çekiyorum. Ama ne önemi var..
Bir şey sızlıyor. Bir eksiklik. Bir özlem. Günlük cinselliğime yansıyan, tutkuyu silip götüren bir sızı.
Bir korku getiriyor yedeğinde: Ya bir gün, bunca yıl kafamda biriktirdiğim sözcükler boşalıverirse.? Çene kemiklerim açılırsa.? Beynime üşüşen imgeleri durduramazsam.? Ya eve, bir gün yirmi dakika gecikirsem.?''
*
Kitaba mı bakıyordun.? Niye gözlerin doldu ki.? Evet adı ''Romeo Yanılgısı''. Ne var bunda.?
Sen bizlerden bile isteye koptun.. Senin deyiminle, ''yoz ilişkilerden, kentsoylu hüzünlerinden.''
Anladığım kadarıyla, gönül verdiğin dünya görüşü doğrultusunda, sağlıklı bir çevreye girmişsin.
Kalıbımı basarım, aşk evliliği yapmışsındır. Okulun bahçesindeki çınara bir âşıktın sen. Ama bir dalını koparıp doğum gününde getirdim diye ne ''hanım evlâtlığım kalmıştı, ne ''burjuvalığım.''
Gittin işte, Biliyor musun, haklıydın. Ara sıra sana imrendiğim de oldu. Alabildiğine dürüsttün çünkü. Yalanın hemen belli olurdu, yüzünden okunurdu.
Kendini sertleştirme çaban da haklıydı.
Sevindim senin adına. Başarına.(Sayfa: 74)

Bir ara eğildi, denize bir bakış baktı ki, bir adamın bir denizi ilk görüşü sanırsınız. Gözleri kısıldı, gülümsedi kendi kendine. Vurgun yemiş gibi sarhoş..
(..) Gök akşamüstüne doğru, kızıl duruyor tepelerde, altta morlaşıyor, derin bir maviye dönüşüyor, sonunda da ılık, mor, buğulu bir halkaya. Bu halka koruyor ya göğü, büsbütün denize karışmaktan. Yoksa her yer deniz; ADA. Her dilde dişil olan bir sözcük. Kapıcı, sarmalayıcı, değiştirici, acımasız.
Deniz iç geçiriyor: gök, çekip toparlıyor onu kendine doğru. Bir sessizlik. Sonra, soluğunu koyverdi mi, binlerce küçük, yuvarlak dalga, cam kadar pürüzsüz çakıllarla, törpülenmiş, saydam deniz kabuklarıyla yayılıyor kıyıya. Seyrek, güçsüz dalgalar. Bir balıkçı, sandalından eğiliyor denize, dinliyor bir süre. Havada binlerce rüzgâr çıngırağı. (Sayfa: 80)
***
Denize alışkın mavi gözleri, köpüklü beyaz saçları vardı. Gözleri, konuşurken, içtiği rakının duruluğundaydı. (Sayfa: 82)
***
Yorgunum. Verebileceklerimden, veremediklerimden yorgunum. Biriktirdiklerimden. Bir alsalardı, o yürekliliği gösterselerdi.
(Sayfa: 85)

''Yaşam, bir çatlayıp dağılma işlemidir zaten, gelgelelim oyunun en çarpıcı bölümünü oluşturan vuruklar -dıştan gelen ya da dıştan geldiği sanılan büyük, beklenmedik vuruklar- anımsadıklarınız, özürlerinizi yükledikleriniz, zayıf anlarınızda dostlarınıza açtıklarınız -etkilerini hemen göstermezler öyle. İçten gelme bir başka tür vuruk vardır ki- ancak onunla başedemeyeceğiniz kadar geciktiğinizde duyarsınız varlığını, bir bakıma artık eskisi kadar sağlıklı biri asla olamayacağınızı sezdiğiniz bir gün. Birinci tür çözülüşün çabuk olup bittiği sanılır oysa ikinci, nerdeyse biz bilincine varmadan olup bitmiştir de ansızın fark ediliverir. (Sayfa: 86)
***
Çocuk, kovasına küreğiyle doldurduğu çakıl taşlarını tüyler ürpertici bir şakırtıyla deviriyor mermer kütlesine, sonra önündeki taştan tümseğe tükürüyor. Hiç usanmadan, her keresinde. Şimdiden öğreniyor varlığını bu yoldan belirtmeyi.
(Sayfa: 87)
***
Acıkmayı sahibine karşı bir ödev bilir, doyurulmayı da. Doymayı hiç düşünmez ama.. (Sayfa: 89)
***
[ (..) Roman yazmaktan kaçmam da buna bağlı belki. İlk romanın genellikle özgeçmişe dönük bir ürün olduğuna inanılır. Oysa özgeçmiş, yazarın bugününü, yarınını yönlendiren kısacık bir başlangıç noktası değil midir yalnızca.? Uzarsa kimi ilgilendirir.? Kendimizi temize çıkarmak ya da hırpalamak ezmek adına, genel akış içinde seçtiğimiz bir noktada durdurabilir miyiz yaşamı, dondurabilir miyiz.? İlk roman yazılmadan ikincisinin yazılmaması da doğal. Ver elini öykü öyleyse, dinmeyen devingenlik..] (Sayfa: 91-92)
***
''Atlıların amacı, sürüyü o otlaktan kovalayıp on kilometre güneydeki başka bir otlağa sürmekti. Bu iş, görüldüğü kadar basit değildi. Zorunlu göç, vahşi hayvanları doğdukları topraklara bağlayan doğal güçle mücadele demektir. Hayvanlar, gelişme çağında bağlandıkları yerlerden çıkmamak için vahşi bir direnç gösterirler. Oralarda edindikleri âdetlerince yaşarlar, üstelik kendilerini güven içinde duyarlar. Değişmez bir güvenlik kanunu, her hayvanı koruyucu bir kuşak gibi sarar. Bu kanun, sayısız insanların ölümüne yol açmıştır. Boğa, arenaya girer girmez, çocukluğunun o koruyucu kuşağı yeniden onu sarıverir ve İspanyolların Querencia dedikleri o alan, pistin en tehlikeli kesimi halini alır; çünkü onun hayali sınırı aşıldı mı, hayvan beklenmedik bir boşalma gösterir. Bu ölüm coğrafyası bilinmediğinden, matador, hasmını bu güvenlik kalesinden dışarı atamamışsa, tam ona hâkim olduğunu sandığı anda, vahşi hayvanın beklenmedik bir saldırısının kurbanı oluverir. (Sayfa: 96)