Bir keresinde şunları söyleyen Doğulu bilge dostumuz Siddhartha'yla hemfikirim:
Sözcükler gizli saklı anlamı zedeliyor; dile getirilen her şey o an değişiyor biraz, biraz çirkin, biraz aptalca niteliğe bürünüyor -evet, bu da çok iyi bir şey, bu da çok hoşuma gidiyor, bir insanın hazinesini ve bilgeliğini oluşturan şeyin bir başkasının kulağına her zaman aptalca gelmesine de hiç diyeceğim yok. (Sayfa: 13)
***
Bana öyle geliyor ki, dünya tarihi, insanların en şiddetli, en kör arzusu olan unutma arzusunu yansıtan bir resimli kitaptan başka bir şey değil. Her yeni kuşak bir önceki kuşağın en önemsediği şeyleri yasaklarla, susup geçiştirmelerle, alaylarla yok etmiyor mu.? Yıllarca süren büyük, dehşet verici bir savaşın bütün halklar tarafından yıllar yılı unutulduğunu, inkâr edildiğini, bastırıldığını ve sanki sihirle yok edildiğini ve şimdi azıcık dinlenip kendine gelen bu halkların, birkaç yıl önceki budalalıklarını ve acılarını sürükleyici savaş romanlarıyla anımsamaya çalıştıklarını görmüyor muyuz.? (Sayfa: 14)
Sözcükler gizli saklı anlamı zedeliyor; dile getirilen her şey o an değişiyor biraz, biraz çirkin, biraz aptalca niteliğe bürünüyor -evet, bu da çok iyi bir şey, bu da çok hoşuma gidiyor, bir insanın hazinesini ve bilgeliğini oluşturan şeyin bir başkasının kulağına her zaman aptalca gelmesine de hiç diyeceğim yok. (Sayfa: 13)
***
Bana öyle geliyor ki, dünya tarihi, insanların en şiddetli, en kör arzusu olan unutma arzusunu yansıtan bir resimli kitaptan başka bir şey değil. Her yeni kuşak bir önceki kuşağın en önemsediği şeyleri yasaklarla, susup geçiştirmelerle, alaylarla yok etmiyor mu.? Yıllarca süren büyük, dehşet verici bir savaşın bütün halklar tarafından yıllar yılı unutulduğunu, inkâr edildiğini, bastırıldığını ve sanki sihirle yok edildiğini ve şimdi azıcık dinlenip kendine gelen bu halkların, birkaç yıl önceki budalalıklarını ve acılarını sürükleyici savaş romanlarıyla anımsamaya çalıştıklarını görmüyor muyuz.? (Sayfa: 14)
Pişmanlık tek başına işe yaramaz; af, pişmanlıkla satın alınamaz, hiçbir şeyle satın alınamaz. (Sayfa: 22)
***
Biz nasıl kendi yolumuzda gidiyorsak, onlar da kendi yollarında gidiyorlardı, her birinin kendi hayali, kendi arzusu, yüreğinde gizli bir oyunu vardı, yine de büyük ırmakta hepsi birlikte akıyordu ve hepsi bir bütündü, yüreklerinde aynı huşuyu, aynı inancı taşıyorlardı, aynı yemini etmişlerdi.! (Sayfa: 23)
***
Bizim tek hedefimiz Doğu'ya varmak değildi, daha doğrusu ''bizim Doğu''muz salt bir ülke ya da coğrafi bir şey değil, ruhun yurdu ve gençliğiydi, hem her yerdi hem de hiçbir yer, tüm zamanların yekvücut olmasıydı. (Sayfa: 25)
***
Çünkü benim mutluluğum, düşlerdeki mutlulukla aynı gizden oluşuyordu gerçekten de; akla gelebilecek her şeyi aynı anda yaşama, iç ve dışın yerlerini kolayca değiştirme, zaman ve mekânı kulis gibi kaydırma özgürlüğünden oluşuyordu.
(Sayfa: 26)
***
Biz nasıl kendi yolumuzda gidiyorsak, onlar da kendi yollarında gidiyorlardı, her birinin kendi hayali, kendi arzusu, yüreğinde gizli bir oyunu vardı, yine de büyük ırmakta hepsi birlikte akıyordu ve hepsi bir bütündü, yüreklerinde aynı huşuyu, aynı inancı taşıyorlardı, aynı yemini etmişlerdi.! (Sayfa: 23)
***
Bizim tek hedefimiz Doğu'ya varmak değildi, daha doğrusu ''bizim Doğu''muz salt bir ülke ya da coğrafi bir şey değil, ruhun yurdu ve gençliğiydi, hem her yerdi hem de hiçbir yer, tüm zamanların yekvücut olmasıydı. (Sayfa: 25)
***
Çünkü benim mutluluğum, düşlerdeki mutlulukla aynı gizden oluşuyordu gerçekten de; akla gelebilecek her şeyi aynı anda yaşama, iç ve dışın yerlerini kolayca değiştirme, zaman ve mekânı kulis gibi kaydırma özgürlüğünden oluşuyordu.
(Sayfa: 26)
Aslında en güzel yaşantılar, onların ruhundan bizzat etkilenmiş olanlara anlatılabilir. (Sayfa: 27)
***
- ama bu sanatçılar ya da bunlardan bazıları çok canlı ve sevimli kişiler olsa da, yarattıkları kişiler yaratıcılarından istisnasız daha canlı, daha güzel, daha neşeli, denilebilir ki daha doğru, daha gerçekti. (Sayfa: 29)
***
Hizmetkâr Leo'ya, sanatçıların yarattığı imgelerin kesinlikle çok canlı olmasına rağmen, kendilerinin neden bazen yarım insan gibi göründüğünü sordum. Leo bana baktı, soruma şaşırmıştı. Sonra kucağındaki kaniş köpeğini yere bırakıp dedi ki: ''Anneler de böyledir. Çocuklarını doğurup onlara sütlerini ve güzelliklerini ve güçlerini verdikten sonra kendileri görünmez olurlar. Artık kimse onları arayıp sormaz.''
''Ne kadar üzücü,'' dedim, aslında pek de düşünmeden.
''Bence diğer tüm şeylerden daha üzücü değil,'' dedi Leo, ''üzücü belki ama bir yandan da güzel. Yasa böyle gerektiriyor.'' (Sayfa: 29)
***
- ama bu sanatçılar ya da bunlardan bazıları çok canlı ve sevimli kişiler olsa da, yarattıkları kişiler yaratıcılarından istisnasız daha canlı, daha güzel, daha neşeli, denilebilir ki daha doğru, daha gerçekti. (Sayfa: 29)
***
Hizmetkâr Leo'ya, sanatçıların yarattığı imgelerin kesinlikle çok canlı olmasına rağmen, kendilerinin neden bazen yarım insan gibi göründüğünü sordum. Leo bana baktı, soruma şaşırmıştı. Sonra kucağındaki kaniş köpeğini yere bırakıp dedi ki: ''Anneler de böyledir. Çocuklarını doğurup onlara sütlerini ve güzelliklerini ve güçlerini verdikten sonra kendileri görünmez olurlar. Artık kimse onları arayıp sormaz.''
''Ne kadar üzücü,'' dedim, aslında pek de düşünmeden.
''Bence diğer tüm şeylerden daha üzücü değil,'' dedi Leo, ''üzücü belki ama bir yandan da güzel. Yasa böyle gerektiriyor.'' (Sayfa: 29)
Hizmet yasası. Uzun ömürlü olmak isteyen, hizmet etmek zorundadır. Fakat hükmetmek isteyen uzun ömürlü olmaz. (Sayfa: 30)
