Cemal Süreya - Sevda Sözleri

ÜVERCİNKA

*

AŞK

*

Şimdi sen kalkıp gidiyorsun. Git.

Gözlerin durur mu onlar da gidiyorlar. Gitsinler.

Oysa ben senin gözlerinsiz edemem bilirsin

Oysa Allah bilir bugün iyi uyanmıştık

Sevgiyeydi ilk açılışı gözlerimizin sırf onaydı.

Bir kuş konmuş parmaklarıma uzun uzun ötmüştü

Bir sevişmek gelmiş bir daha gitmemişti

Yoktu dünlerde evelsi günlerdeki yoksulluğumuz

Sanki hiç olmamıştı

*

Oysa kalbim işte şuracıkta çarpıyordu

Şurda senin gözlerindeki bakımsız mavi, güzel laflı İstanbullar

Şurda da etin çoğalıyordu dokundukça lafların dünyaların

Öyle düzeltici öyle yerine getiriciydi sevmek

Ki Karaköy köprüsüne yağmur yağarken

Bıraksalar gökyüzü kendini ikiye bölecekti

Çünkü iki kişiydik

*

Oysa bir bardak su yetiyordu saçlarını ıslatmaya

Bir dilim ekmeğin bir iki zeytinin başınaydı doymamız

Seni bir kere öpsem ikinin hatırı kalıyordu

İki kere öpeyim desem üçün boynu bükük

Yüzünün bitip vücudunun başladığı yerde

Memelerin vardı memelerin kahramandı sonra

Sonrası iyilik güzellik.

*

(1954) (Sayfa: 17)

*

KANTO

Ben nerde bir çift göz gördümse
Tuttum onu güzelce sana tamamladım
Sen binlerce yaşayasın diye yaptım bunu
Bir bunun için yaptım
*
- Garson bira getir
Garsonun adı Barba
*
Ben nereye gittimse bütün zulumlardı
Bütün açlıklardı, kavgalardı gördüğüm
Kötülüklerin büsbütün egemen olduğu
Namussuz bir çağ bu biliyorsun
*
- Garson rakı getir
Garsonun adı Hakkı
*
Sen belki de bir resimsin ne haber
Kırmızı bir Beykoz'un yanında duruyorsun
Yapan bir de ağaç yapmış yanına
Dallarına konsun diye kelimelerin
*
- Garson şarap getir
Garsonun hali harap (Sayfa: 19)

*

ASLAN HEYKELLERİ:

*

''Yeni sözler buldum bir nice seni görmeyeli

Daha geniş bir gökyüzünde soluk aldıracak şiire

Hadi bir de bunlara çağır gelsin aslan heykelleri

Oldurmanın yıkmanın yeniden yapmanın aslan heykelleri

Olduran yıkan yeniden yapan gözlerini seviyorum kaç kişi

Bir senin gözlerin var zaten daha yok

Ya bu başını alıp gidiş boynundaki

Modigliani oğlu Modigliani'' (Sayfa: 31)

*

Üvercinka

Böylece bir kere daha boynunlayız sayılı yerlerinden

En uzun boynun bu senin dayanmaya ya da umudu kesmemeye

Lâleli'den dünyaya doğru giden bir tramvaydayız

Birden nasıl oluyor sen yüreğimi elliyorsun

Ama nasıl oluyor sen yüreğimi eller ellemez

Sevişmek bir kere daha yürürlüğe giriyor

Bütün kara parçalarında

-----Afrika dahil

*

Aydınca düşünmeyi iyi biliyorsun eksik olma

Yatakta yatmayı bildiğin kadar

Sayın Tanrıya kalırsa seninle yatmak günah, daha neler

Boşunaymış gibi bunca uzaması saçlarının

Ben böyle canlı saç görmedim ömrümde

Her telinin içinde ayrı bir kalp çarpıyor

Bütün kara parçaları için

-----Afrika dahil

*

Senin bir havan var beni asıl saran o

Onunla daha bir değere biniyor soluk almak

Sabahları acıktığı için haklı

Gününü kazanıp kurtardı diye güzel

Birçok çiçek adları gibi güzel

En tanınmış kırmızılarla açan

Bütün kara parçalarında

-----Afrika dahil

*

Birlikte mısralar düşünüyoruz ama iyi ama kötü

Boynun diyorum boynunu benim kadar kimse değerlendiremez

Bir mısra daha söylesek sanki her şey düzelecek

İki adım daha atmıyoruz bizi tutuyorlar

Böylece bizi bir kere daha tutup kurşuna diziyorlar

Zaten bizi her gün sabahtan akşama kadar kurşuna diziyorlar

Bütün kara parçalarında

-----Afrika dahil

*

Burda senin cesaretinden laf açmanın tam da sırası

Kalabalık caddelerde hürlüğün şarkısına katılırkenki

Padişah gibi cesaretti o, alımlı değme kadında yok

Aklıma kadeh tutuşların geliyor

Çiçek Pasajında akşamüstleri

Asıl yoksulluk ondan sonra başlıyor

Bütün kara parçalarında

-----Afrika hariç değil (Sayfa: 38-39)

*

GÖÇEBE

*

ÜLKE:

*

''Bilinir ne usta olduğum içlenmek zanaatında

Canımla besliyorum şu hüznün kuşlarını

Sen kalabalıkta bulup bulup kaybettiğim kimya

Yokluğun gayri şuradan şuraya geldi'' (Sayfa: 49)

*

GÖÇEBE:

*

''Biliyorsun ben hangi şehirdeysem

Yalnızlığın başkenti orası

*

Bir de yine sevgili çocuk

Biliyorsun kişi tutkularıyla

Yalnızlığını adlandırıyor o kadar'' (Sayfa: 62-63)

*

ARKA GÜNEŞ:

*

''Bir daldır uykusuzluk

Sallanır sürekli gecede'' (Sayfa: 66)

*

''Ve ay

Devşirir ensesindeki

Ihlamur çiçeğini

Ay,

Arka güneş.'' (Sayfa: 67)

*

SEVDA SÖZLERİ

*

KİŞNE KİRAZINI VE GÖÇ, MEVSİM

Bir kadın canıma mercan sokuyor

Dayamış ağzıma bir memesini;

Bir tel uzayıp gidiyor saçından

Damağına muhabbetle gömülmüş dişleri.

*

Bir mıknatıs tutkusunda ufuk,

Acıyoncam, çocuğum, bozkır çiçeği,

Bak şehla parmaklarının arasında

Şaşırıyor akrep eski trafiğini.

*

Bir kan halkasından geçiyor ısınarak

Boğazımdan dökülen sevda sözleri,

Güzel olan her şeye sinmiş o kederden

Özür mü zafer sesi mi teşekkürler mi.?

*

Ben bir yük vagonunda açtım gözlerimi,

Firavun’un ekinlerini yöneten Yusuf da

Arkadan yırtılmış gömleğiyle

Kanatları dökülmüş kuşa benzerdi.

*

Muhammed dermiş ki hediyeler veriniz.

Cinsel tarafı düşün hediyelerdeki

Beş duyunun birliğini görmek istersen

Yaklaştır şurama usulca bas hançerini.

*

Sonra su içtik ve uyuduk

Uzakta duru kurtlar, çakal lekeleri,

Dilsiz olandan karşılanmaz olana

Çözüldü damar damar doğanın belleği.

*

Gündoğusu ense kökümüz sırtımız

Açlıkla aşkın sarsılmaz köşebendi

Ve sonra günbatıdan – nasıl anlatsam

Bir küçük bir yusufçuk geldi.

*

İkili, diyordu bir ses, ikili olsun; ikişer ikişer yan yana getirdik sevdiğimiz adları: Hasan ile Hüseyin’i, Üsküdar ile Kadıköy’ü, Marx ile Engels'i; Nâzım ile Hikmet’i, Harp ve Sulh ile Kelile ve Dimne’yi, Kızılırmak ve Yeşilırmak’ı, Oğlak ve Yengeç’i, Adilcevaz’daki usta ile Stradivardiyüs’ü, baston yapar bu usta; yaptığı bastonlar uğultulu ve serindir, ardıç kokulu ve ezgilidir değme kemanlar gibi; ve çok beğenilmiştir; ben o yıllarda.. Adilcevaz’ın nüfusu sekiz yüz doksan dörttür (kaymakamla birlikte); Tanrıları bile yoktur, öyle yoksuldur ki insanları; delikanlılar çakmaktaşıyla tıraş olur, yüksek tütün içer ermişler; bir mıknatıs tutkusundadır ufuk; uçurumlar tazeliğini yitirmemiştir; Ferit ile Tanyeri’yi; Yakışıklı Süphan ile gizemli Ağrı’yı; dört mevsim ile 365 günü; Karaköse’deki boynu karışık tülü atlarla bunların sessiz binicilerini; bohçacı Adapazarı ile izlenimci Bursa’yı; 1847 ile 1916’yı; Zakkumun verdiği deli bal ile batı bağlarının lepiska bilgeliğini; muhacir nehirler ile kurumuş su kentlerini. Konuşsun diyor..

*

Konuşsun diyor bir ses

Konuşsun ve yağsın ve terlesin ve yansın

Konuş akkavakkızı dereden tepeden

Yağmursa da karsa da yağ içindekini

Düzmece töreler arasından

Dağların büyük uğultusuna doğru

Terle iliğindeki o en eski, o en etkin,

O en uyarıcı zambak vahşetini

*

Ve sen, kıyı, yan.! Alart çevremizi.

*

Kent,

Kibar ve fahişe sıfatlarla

Kus barsaklarında tembelleştirdiğin ilkeyi.

*

Ve öteden gelen sarı tef sesi

İşte onbir taze başak dizdik bir sapa

Kargışla bizi.

*

Gözlerim. Gözlerim yanıyor.

*

Kişne kirazını ve göç, mevsim.

*

(Papirüs, Sayı: 21, Şubat 1968) (Sayfa: 81-83)

*

YIRTILAN İPEK SESİYLE:

*

''Sevgili yabancı, aslanları düşünerek bir şeyin yeni farkına varmalısın; insan sevişirken bütün çağlarda birden oluyor, geçmiş çağların hepsini birden yaşıyor bugünle birlikte. Ve bu gerçekten böyle oluyor. Bu bakımdan bir erginliktir sevişmek.

*

Yırtılan ipek sesiyle;

*

Ya gelecek zamanlar.? diyorsun. Sevgili yabancı, bir erginliktir aşk. Ne var ki mutluluğun kendisi değildir. Yine de en büyük kanıtıdır onun. İnsanın aslan kanıtıdır, güneş kanıtıdır aşk''

*

(Papirüs, Sayı: 25, Temmuz 1968) (Sayfa: 88)

*

ORTADOĞU

IV

Zaman mı.? değil zaman.
*
Akan zaman değil mesafelerdir.
*
Güneşin çekici yukarda
Suyun bıçağı aşağıda
Krom alçakgönüllü, bakır utangaç,
Ağaç: bir damla iki kıvılcım arasında
Rüzgâr bilmiyor nerden eseceğini
Sınırlar kesik,
Yerleşme yerlerinde balkıma.
*
Biz kırıldık daha da kırılırız
Ama katil de bilmiyor öldürdüğünü
Hırsız da bilmiyor çaldığını
Biz yeni bir hayatın acemileriyiz
Bütün bildiklerimiz yeniden biçimleniyor
Şiirimiz, aşkımız yeniden,
Son kötü günleri yaşıyoruz belki
İlk güzel günleri de yaşarız belki
Kekre bir şey var bu havada
Geçmişle gelecek arasında
Acıyla sevinç arasında
Öfkeyle bağış arasında
*
Biz kırıldık daha da kırılırız
Doğudan Batıya bütün dünyada
Ama kardeşin kardeşe vurduğu hançer
İki ciğer arasında bağlantı kurar
Büyür, bir gün, zenginleşir orada,
Çünkü Ali’yi dirilten iksir de saklı
Hasan’a sunulmuş ağuda,
Granitin de olur bir okyanus diriliği,
Nehirler daha uysal akar,
Bir çiçek nasıl açıyorsa kendiliğinden
Bir kuş nasıl uçuyorsa
Öyle sever, çalışır insan,
Kıraçlar çarptıkça dağlara
Gül göçürür şafağından
Doğanın altın şafağından
İnsanın altın şafağından
Tarihin altın şafağından
*
Biz kırıldık daha da kırılırız
*
Kimse dokunamaz bizim suçsuzluğumuza.
*
(Papirüs, Sayı: 7, Aralık 1966) 
*
Dipnot: Papirüs dergisinde ''Yarımada'' başlığıyla yayımlanmıştır. (Sayfa: 112-113)

*

ÜÇBİN YAPRAK YÜZBİN İPEKBÖCEĞİ

*

KURT

*

Köpek, diliyle içer suyu

Kurt, soluğuyla

*

Yüreğinin kokusunu taşır

Boynundaki kutup çiçeği

Öfkeli değil lacivert

Yırtıcı değil sıcak.

Kurt: büyük karbonun sesi

Karanlıktan çağlayarak

Atardamarıyla koşar,

Ulur gözlerinin arasıyla.

*

Kıt karınlı, iki mevsimli

Yazları kızıl kışları ak

Bir şimdiki zaman içinde

Belleğini örttükçe tipi

Unutuşun gri tipisi

Yorgun atların tarazlı tipisi

Ay tutulur gözlerinde

Kaçar ufuk

Bulanır gezegen.

*

Erzurum'da Horasan'da

Bütün kuzey yarıkürede

Çağlar boyunca kurt

Yekpare bir kemik halinde

Tek bir kurtta yaşadı

Sonra papağanlar geldi

Gözlüklü yılan Hint'ten geldi

Maymunlar Madagaskar'dan

Ornitorenk Avustralya'dan

Denizler büyüdü

Gece azaldı.

*

Kurt, soluğuyla içer suyu

Köpek, diliyle

*

Köpek: ılık profesyoneli

İpeğin, camın, korunun

Eti havayla dolu

Burnunda sinir, kıçında peri

Bakkal, tefeci, orospu

Hayvan hikayesi düzenlerin

Ve tanrının koyunlarını

Güden çobanın dostu

*

Ödleriyle öten kuşlar gibi

Havlaya havlaya kirlenir

Düşen kulaklarıyla birlikte

Buruşur sevinci

Ama diktiler mi kurdun karşısına

Ağzı cehennemleşir.

*

Kurt altı yavru doğurur

Köpek olur bunlardan biri

*

(Papirüs, Sayı: 2, Temmuz 1966) (Sayfa: 120-121)

*

KALIN ABDAL

ağıtı önce söylenen

sen nereye uçuyorsun,

ağıtı önce söylenen

ölüm korkusunu atar,

sen nereye uçuyorsun

boynu usul telli turna

*

Pir Sultan benim ağıtım

ben de senin ağıtınım

uzar gideriz bu yolda,

sen nereye uçuyorsun

gökyüzüne kana kana

*

benim söylendi ağıtım

yazda kışta haziranda,

ben hep zindanlarda yattım,

en müşkülü daha sonra

kendi kendim sürgün ettim,

sen nereye gidiyorsun

bir yerlere konmayana

*

silah çatuben askerler,

neden silah çatıyorsun

dostum dostum aslan dostum

sen nereye uçuyorsun,

Kerem Aslı'nın koynunda

çiçeği hiç solmayana

*

biz ki Nâzım'dık dünyada

rumelili kalın abdal

uçan kuşa selam saldık

sevdik oluklar boşaldık,

cemi cümle bir sofrada

muhannetlik kalmayana

*

(Papirüs, Sayı: 16, Eylül 1967) (Sayfa: 122)

*

KAHVALTI

Yemek yemek üstüne ne düşünürsünüz bilmem

Ama kahvaltının mutlulukla bir ilgisi olmalı (Sayfa: 133)

*

TEK YASAK

Özgürlüğün geldiği gün

O gün ölmek yasak.! (Sayfa: 135)

*

DİKKAT, OKUL VAR.!

*

Şanssız mıydık.? haksızlık olur şimdi

Düşünsene nasıl geçmiştik hızla

Birleşen iki güvercinin arasından

Hiç dokunmaksızın onlara

*

Bende tarçın sende ıhlamur kokusu

Az mı dolandık Başkentin sokaklarında

Ama işte şölenin kaçınılmaz acısı

Bizim payımıza düştü sonunda

*

Aşkımız şimdi görklü bir hayatın

Yabancaya berbat bir çevirisi

Sen metinde üç beş satır atladın

Ben geçmiş zamanda dondurdum fiilleri

*

Sen ki özenle katlanmış bir mendil gibiydin

Düşünür müsün zaman zaman acaba

Nelerle ödedik şu mevsimi

Ve gün nasıl vuruyor topuklarımıza

*

Şanssızım diyemem ben kendi payıma

Oluyor böyle şeyler ara sıra

Sözgelimi okul kitaplarına girmez şiirim

Bütün çocuklar anlar da (Sayfa: 139)

*

ÜZERİNDEN SEVİŞMEK

*

DÖRT MEVSİM

Bahar mezarına gömsünler sizi
Yapraklar gibi buluştunuzdu
Kokular gibi seviştinizdi
Bahar mezarına gömsünler sizi
*
Yaz mezarına gömsünler sizi
İlk kezmiş gibi buluştunuzdu
Son kezmiş gibi seviştinizdi
Yaz mezarına gömsünler sizi
*
Güz mezarına gömsünler sizi
Salkımlar gibi buluştunuzdu
Ağular gibi seviştinizdi
Güz mezarına gömsünler sizi
*
Kış mezarına gömsünler sizi
Sokaklar gibi buluştunuzdu
Çarşılar gibi seviştinizdi
Kış mezarına gömsünler sizi. (Sayfa: 147)

*

BANKO

*

''Evet, gün geliyor bıkıyorum senden

Ama İstanbul'dan bıkmak gibi bir şey bu'' (Sayfa: 148)

*

UÇURUMDA AÇAN

Aşktın sen, kokundan bildim seni

Bir ahırın içinde gezdirilmiş gül kokusu

Taşıttan indin, sonra da karşıya geçtin

Elinde tuhaf bir çanta saçında soku

*

Akıl almaz işleri şu zambakgillerin

Sokakta bir sövgü gibi akıp gittin

Gözlerin sonsuz uzun, sonsuz çekikti

Baksan uçtan uca Çin Seddi'ni görebilirdin

*

Yanındaki adam mutlaka kardeşindir

İstanbul öyle ağırbaşlı bir kent değildir

Aşktın sen gidişinden bildim seni

Neye yarar sağduyuyu aşmazsa şiir

*

Birbirimizi kucaklarken neye yarar

Kucaklamıyorsak eski yeni sevgilileri

Diyorum çoğunca evli kadınlar

Bu yüzden ölü yıkayıcısıdırlar

*

Bilir misin acaba ne demiş tilki

Kişi bir anda nasıl çarpılıverir

Kuliste yarasını saran bir soytarı gibi

Giderek nasıl anlaşılmaz olur sözleri

*

Ömer ki gölü balığı için değil

Kamışı için vergilendirdiydi

Ama değnek vurulurken zavallı uğruya

Yüzüne ve neresine değmesin derdi

*

Selam size büyük durumlar, doruk anlar

Dağ görgüsü kazanır Ağrı'yı bir kez görse de kişi

Marmara'dan yirmi yılda çıkaramayacağı gerçeği

Okyanusu beş dakika seyretmekle kavrar

*

Belki de biraz geç rastladım sana

Ama her şey geç gelmiyor mu yurdumuza

1929 buhranı bile geç gelmemiş miydi

Eksikliğe mi alışmışız mutsuzluğa mı yoksa

*

Bir ahırın içinde gezdirilmiş gül kokusu

Ağır uykusu aldatılmış olanın

Ve aldatanın delik-deşik uykusu

Taşıttan indin, sonra da karşıya geçtin

*

Divan, Nâzım Hikmet, İkinci Yeni

Kaç gündür adını düşünüyorum

Ne demiş uçurumda açan çiçek

Yurdumsun ey uçurum (Sayfa: 149-150)

NÜ

Önü

Kapalıçarşı;

Arkası

Mısırçarşısı

*

(Yusufçuk, Sayı: 15, Mart 1980) (Sayfa: 152)

*

YAKIN

Güzelsin sevgilim,

Ama çok yakından.! (Sayfa: 154)

*

MUT(SUZ)

Kim istemez mutlu olmayı

ama mutsuzluğa da var mısın.? (Sayfa: 155)

*

TAŞIRAN DAMLA

*

BİR ÇİÇEK:

*

''Birdenbire

Bir çiçek

Rıhtım taşının aralığından

Uzatmış başını

*

Bir çiçek yolumu kesti.!'' (Sayfa: 175)

*

Ğ VİTAMİNİ

Bilginlerimiz sağolsunlar

Bir vitamin buldular

Çalışınca azıcık;

*

Yumuşak G vitamini:

Ulusalcılık.! (Sayfa: 177)

*

KISA TÜRKİYE TARİHİ

*

-----Şelaleye

---Düşmüştür

Zeytinin dali;

-----Celaliyim

------Celalisin

-------Celali. (Sayfa: 186)

*

CAMDAN

*

İçkievinden çıkınca

Camdan

demin oturduğum yere

baktım.

*

Sigara paketimi

masada unutmuşum.

Sandalyede

Tıpkı benim gibi

Oturuyor boşluğum.

*

Bir eli alnında

benim gibi.

Ama

biraz daha mı hüzünlü.?

Otururken de

Biraz daha mı çıkarıyor

kamburunu.?

*

Biraz daha mı benziyor

babama.?

*

Bir yaş büyüğüm babamdan

ve rüzgâr

bir törendeki gibi

çekiştirir durur

yağmurluğumu. (Sayfa: 188)

*

YAZGICI ŞİİR

*

Nasıl anımsamazsın Özdemiroğlu'nu,

Hani gün boyu içer içer de sonra

Uyurdu kolları bir gulamın boynunda.

- Bir gün saati doldu

Tam öyle bir uykuda.

*

Nasıl anımsamazsın Yavuz Sultan Selim'i,

Yabanıl bir beğeni arardı zulumlarda;

Övünürdü şirlerle, pençe-i kahrındaki.

- Ama sonunda parça parça

Şir-pençeden gittiydi.

*

Nasıl anımsamazsın öbür Selim'i ve Murad'ı

Hani şu ayyaş Selim ve mastor Murad;

Tuhaftır, tütünü, içkiyi de yasaklamışlardı.

- İçki hakladı Selim'i.

Esrarla tükendi Murad.

*

Nasıl anımamazsın Abdülmecid'i,

Gülhane hattının kırkyaprak gülü;

Bir bezmde âlem yaparken öldü.

- Hoş, annesinin adı da

Bezmiâlem'di.

*

Nasıl anımsamazsın Adolf Hitler'i,

Neden hiç evlenmediğini soranlara

Karısının Almanya olduğunu söylerdi.

- Söylentiye göre alev alev

Yandı onun koynunda.

*

Nasıl anımsamazsın Mussolini'yi,

Garsoniyerinde mutlaka bulundururdu

Bir dua iskemlesi.

- Ama son duasında

Toprağa doğru açılmıştı elleri.

*

Nasıl anımsamazsın kabadayı Al Capone'u,

Al Capone, yahu, Chicago'da Belediye Başkanı oldu;

Hani her kapının önüne bir şişe süt koydururdu.

- Temizleme-aydınlatma resminden

Oldu onun da sonu.

*

Ben bu şiiri yazdım akşamüzeri,

Aklımda ''Define Adası''nın ilk sözleri;

Başkalarının hayatını da ilerde söylerim.

- Yine görüşelim.!

- Görüşelim.! (Sayfa: 193-194)

*

SICAK NAL

*

EDİP

CANSEVER

*

Yeşil ipek gömleğinin yakası

Büyük zamana düşer.

*

Her şeyin fazlası zararlıdır ya,

Fazla şiirden öldü Edip Cansever. (Sayfa: 204)

*

TÜRKÜ:

*

''Sanmasınlar inanmıyorum

Elbet inanıyorum tanrıya

Herkesin kendi tanrısı var

Sen ölünce ölüyor o da.'' (Sayfa: 212)

*

DÜZYAZI:

*

SİZ,

SAATLERİ:

''Güneş her sabah verilmiş bir söz gibi doğuyordu.

Gerçek neydi biliyor musunuz: Her şey.

Yüzyıl sonra bugün yaşayan hiçbir anne, hiçbir sevgili, hiçbir bebek, hiçbir bıldırcın, hiçbir balina, hiçbir örümcek, hiçbir aslan, hiçbir ceylan, hiçbir yılan var olmayacak. Ayrı bir kardeşlik kanıtı değil mi bu.? Hayat kanıtı. Birbirimizin her yönden çağdaşıyız.'' (Sayfa: 237)

*

''İki din var: siyah ve beyaz. Gerisi.?'' (Sayfa: 238)

*

20 ŞİİR

*

ATI'LAR

DELTALARA:

*

''Seni o kadar yakından görünce

Keşke yalnız bunun için sevseydim seni.'' (Sayfa: 243)

*

SÜLÜNÜN

YÜZÜ:

*

''Tanrım siz şu uzun Anadolu'yu

Çocukluk günlerinizde mi yarattınız.?'' (Sayfa: 245)

*

METİNLERDE

BULUŞTUK:

*

''Uzaklardaydın, oracıkta, öbür kıtada,

Keşke yalnız bunun için sevseydim seni.'' (Sayfa: 252)

*

MUTSUZLUK

GÜLÜMSEYEREK:

*

''Hep kazanırsın çözümsüzlük.!''

*

''İki çay söylemiştik orda, biri açık,

Keşke yalnız bunun için sevseydim seni.'' (Sayfa: 256)

*

BİR

ÇİÇEK

*

Bir çiçek duruyordu, orda, bir yerde,

Bir yanlışı düzeltircesine açmış;

Gelmiş ta ağzımın kenarında

Konuşur durur.

*

Bir gemi bembeyaz teniyle açıklarda,

Güverteleri uçtan uca orman;

Aldım çiçeğimi şurama bastım,

Bastım ki yalnızlığımmış.

*

Bir başına arşınlıyor bir adam mavi treni

Keşke yalnız bunun için sevseydim seni. (Sayfa. 259)

*

DERGİLERDE KALANLAR

*

ŞARKISI-BEYAZ:

*

''Ben olanca kuvvetimle

Halatlara asılıyorum nafile

Ben ayrı düşmüşüm bir kere

Ayrı düşmüşüm insanlardan.

Bir yıldız tutmaz mavilikte

Ne deniz ne köpük kâr eder bana.''

*

(Mülkiye, Sayı: 11, Ocak 1953)

*

(Cemâl Süreya'nın yayımlanan ilk şiiridir.) (Sayfa: 277)

*

DERGİLERDE KALANLAR

555 K

Şimdi Bursada ipek çeken kızlar

Bir karasevda halinde söylemektedir:

Görmeye alıştığımız nice yazlar

Kimleri alıp götürdüler ama kimleri

Karanfil bıyıklı genç teğmenleri

Ak saçlı profesörleri, öğrencileri

Adları şuramıza işlemektedir

Ah dayanmaz dayanmaz bakmaya gözler

Bir karasevda halinde söylemektedir

Şimdi Bursada ipek çeken kızlar

*

Şimdi Erzurumda çift sürenlerin

Geçit vermez kaşlarının ardında

Derindir, ıssızdır, korkunçtur gözleri

Sabanın demiri girdikçe toprağa

Hınçlarını gömmektedir içine yerin.

Çünkü millet hayınları Ankaralarda

Çünkü İzmirlerde, çünkü İstanbullarda

Çünkü başka yerlerinde memleketin

Kanına girdiler masum gençlerin

İşte onun için karanlıktır gözleri

Şimdi Erzurumda çift sürenlerin.

*

Şimdi saat sekizdir başlar gecemiz

Gündüzü kısalttılar geceyi uzattılar

Şimdi acının ve hüznün göklerinde

Umudun yıldızı sarı yıldız mavi yıldız

Uykumuzun bir ucunda bombalar

Bir ucunda hürriyet inancı sabaha kadar

İngiliz usulü piyade tüfekleriyle

İnsanca yaşamanın onuru arasında

Milletcek bir gidip bir geliyoruz

Şimdi saat sekizdir başlar gecemiz

*

Şimdi ay doğar bulutlar arasından

Kavat derebeyleri yüreksiz Bolu beyleri

Hırsızlar, yüzde oncular, kumar erleri

Cebren ve hile ile haklarımızı alan

Zulmu ve alçaklığı yöneten murdar üçgen

Biliyor musunuz bir orman gelişiyor şimdi

Türküleri duyuyor musunuz nice derin

Yakılmış çoban ateşleriyle dağlarda

Karanlığı tutuşturup bir köşesinden

Geceyi gündüze çevirenlerin

*

Biz şimdi alçak sesle konuşuyoruz ya

Sessizce birleşip sessizce ayrılıyoruz ya

Anamız çay demliyor ya güzel günlere

Sevgilimizse çiçekler koyuyor ya bardağa

Sabahları işimize gidiyoruz ya sessiz sedasız

Bu, böyle gidecek demek değil bu işler

Biz şimdi yan yana geliyoruz ve çoğalıyoruz

Ama bir ağızdan tutturduğumuz gün hürlüğün havasını

İşte o gün sizi Tanrılar bile kurtaramaz.

*

(Papirüs, Ağustos 1960) (Sayfa: 288-289)

*

KISA

*

Hayat kısa,

Kuşlar uçuyor.

*

(Yeni Yaprak, Sayı: 2, Ocak 1989) (Sayfa: 293)

*

HÜKÜMET

Bu hükümet

Pir Sultan'a pasaport vermiyor,

Onu anladık.

*

Yunus Emre'ye de

Basın kartı vermiyor,

Onu da anladık.

*

Ama bu hükümet

Ferman çıkarmış

Karacaoğlan'ı

Otobüse bindirtmiyor.

*

(Yeni Yaprak, Sayı: 11, Kasım 1989) (Sayfa: 299)

*

*

PARK

*

Öyle sevdim ki seni

Öylesine sensin ki.!

Kuşlar gibi cıvıldar

Tattırdığın acılar.

*

(Broy, Aralık 1989) (Sayfa: 301)

*

ŞARAP

*

Saat on ikiden sonra,

Bütün içkiler,

Şaraptır.

*

(Yeni Yaprak, Sayı: 14, Şubat 1990) (Sayfa: 301)

*

ÜSTÜ KALSIN

*

Ölüyorum tanrım

Bu da oldu işte.

*

Her ölüm erken ölümdür

Biliyorum tanrım.

*

Ama, ayrıca, aldığın şu hayat

Fena değildir..

*

Üstü kalsın..

*

(Yeni Yaprak, Sayı: 13, Ocak 1990) (Sayfa: 302)

*

MEKTUPLARDA KALANLAR
*
BUGÜN NE.?

''Kalbim, Kalbim.! Söyle şimdi ne yapacağım ben bu kalbi.?
Ne yaparım söyle daha da derine düşerse yaram
*
Ben sana rasladığım günlerde, hangi günlerdi onlar
Tuhaf şey bir günde değişiyor kişi
Senden öncesi öyle uzak ki anılar bile yok sanki
Geldin masaya oturdun ve hayatımı böldün bir milât gibi''
*
(10 Mayıs 1973) (Sayfa: 310)

*

MEKTUPLARDA KALANLAR

*

GİTSİN EFENDİM

*

Gidilmemesi gereken bir içkievi

(Dişçiler, sakatlar, kalbi çürükler gitsin)

Gidilmemesi gereken bir ev Dikmen’de

(Üç kâatçılar, yalacılar, pijamalılar gitsin)

Gidilmemesi gereken bir ev Y. Mahalle’de

(Dönekler, uğrular, şerbetçiler gitsin)

*

Yolcu bir bardak çay için benimçin

(âşıklar, şairler, işsizler içsin)

Yaprak, mevsimin içi ve Çin-i Maçin

(Devrimciler, namus erbabı, doğrucular içsin)

Yolcu o şarkıyı bir kez daha dinle benimçin

(Çıplaklar, mert kişiler, kuzular içsin)

*

Bin dokuz yüz o yıllarda içtiğim sigara

(Bir yıl koynumda beslediğim yılan içsin)

Tam bir yıl can alacağım var birinden

(Bir yılımı da işte falan filan içsin)

Her şeyi öğrenir kişi ve bağışlar sonunda

(Bir anamın sütü kaldı onu da bulan içsin)

*

Sen son kokladığım gül: adın zambak

(Sen başladın artık, her şey geçsin gitsin)

Sen incelikler antolojisi, uyut beni

(Sesin bir cibinlik gibi soluğumu kessin)

Bir kez daha diyeyim: Özenle katlanmış bir mendil gibisin

Sil beni n’olur kırk yıllık kirim pasım gitsin.

*

(24 Mayıs 1973) (Sayfa: 318-319)

*

[BİLİYORUM SANA GİDEN..]

*

Biliyorum sana giden yollar kapalı

Üstelik sen de hiçbir zaman sevmedin beni

*

Ne kadar yakından ve arada uçurum;

İnsanlar, evler, aramızda duvarlar gibi

*

Uyandım uyandım, hep seni düşündüm

Yalnız seni, yalnız senin gözlerini

*

Sen Bayan Nihayet, sen ölümüm kalımım

Ben artık adam olmam bu derde düşeli

*

Şimdilerde bir köpek gibi koşuyorum ordan oraya

Yoksa gururlu bir kişiyim aslında, inan ki

*

Anımsamıyorum yarı dolu bir bardaktan su içtiğimi

Ve içim götürmez kenarından kesilmiş ekmeği

*

Kaç kez sana uzaktan baktım 5.45 vapurunda;

Hangi şarkıyı duysam, bizimçin söylenmiş sanki

*

Tek yanlı aşk kişiyi nasıl aptallaştırıyor

Nasıl unutmuşum senin bir başkasını sevdiğini

*

Çocukça ve seni üzen girişimlerim oldu;

Bağışla bir daha tekrarlanmaz hiçbiri

*

Rastlaşmamak için elimden geleni yaparım

Bu böyle pek de kolay değil gerçi..

*

Alışırım seni yalnız düşlerde okşamaya;

Bunun verdiği mutluluk da az değil ki

*

Çıkar giderim bu kentten daha olmazsa,

Sensizliğin bir adı olur, bir anlamı olur belki

*

İnan belli etmem, seni hiç rahatsız etmem,

Son isteğimi de söyleyebilirim şimdi:

*

Bir geceyarısı yazıyorum bu mektubu

Yalvarırım onu okuma çarşamba günleri. (Sayfa: 323-324)

*

*

Kitapta neden yer almadığını anlamadığım, Cemâl Süreya'nın şu şiirini de buraya iliştireyim:

Şiir, her zamanki gibi ipi göğüsledi. Yine bir adım önde..

*

TURGUT ÖZAL'A BİRLİKTE İNTİHAR ÖNERİSİ

*

Ülkemizi sizden,

Sizi de kendi özel sıkıntılarınızdan

Kurtarmak için

Arkadaşım Muzaffer Buyrukçu'yla

Bir önerimiz var:

*

İntihar etmelisiniz.!

*

Ben ve Buyrukçu bu konuda

Dostça omuz veriyoruz size.

*

Gelin, halkın önünde,

Üçümüz birlikte intihar edelim.

*

Yer: Kadıköy eski iskelesinin önü

Günü ve saatini siz saptayın.

*

Ülkemiz sizden kurtulsun,

Biz de bir işe yaramış olalım.

*

Ekim, 1989