#Moliere etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
#Moliere etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

30 Aralık 2019 Pazartesi

Moliere - Hastalık Hastası, Çeviren: Berna Günen

Moliere [Jean-Baptiste Poquelin] (1622-1673): Clermont Koleji'nde Latin ve Yunan dili ve edebiyatı dersleri aldı. Hukuk öğrenimi gördü, 1641'de kabul edildiği barodan ayrıldı. Zamanını ve dehasını tiyatroya adadı. Ölene dek, yani otuz yıl boyunca tiyatro eserleri yazdı, yönetti ve temsillerde rol aldı. Klasik Fransız komedyasının kurucusu olarak kabul edilmesini sağlayan bir gelenek yaratmayı başardı. İlk olarak 1673 yılında Palais-Royal'de sahnelenen bu oyun Moliere'in yazdığı son komedyadır. Daha önce Ortaçağ tiyatrosu ve commedia dell'arte tarafından da işlenen tıp eğitimi, hekimlik gibi temaları ele alır, bu iki kurumu acımasızca eleştirir. Oyunun ilk temsillerinde hastalık hastası Argan'ı da kendisi oynamıştır.
Bu temsillerden birinin sonuna doğru sahnede fenalaşmış, kısa bir süre sonra da hayatını kaybetmiştir.
Hastalık Hastası prologları ve ara oyunları da içeren tam metniyle Hasan Âli Yücel Klasikler Dizisi'nde.

#Moliere #HastalıkHastası #ÇevirenBernaGünen

TOINETTE: (..)
*
Aşk gülücüklerinin sahtesini gerçeğinden ayırmak zordur. Bu konuda öyle usta oyuncular gördüm ki. (Sayfa: 19)
*****
*****
Dip Not:
*
Daha sonra yapılan araştırmaların da doğruladığı gibi, Moliere zamanında tıp biliminin durumu içler acısıydı. Hekimlerin en çok başvurduğu tedavi yöntemlerinden bir hacamattı. İşte Toinette burada bu yöntemle çok sayıda hastanın ölümüne sebep olan hekimlerle alay etmektedir.
*****
*****
''TOİNETTE: Bu kadar zengin olduğuna göre, çok insan öldürmüş olmalı.'' (Sayfa: 25)
*****
*****
OLİCHİNELLE: (..)
*
Ne salak adamlar.! Benim gibi herkesten korkan birinden korkuyorlar. İnan olsun, bu dünyada tek mesele becerikli olmak. Derebeyi havaları atıp cesurları oynamasaydım, beni hemen yakalarlardı. (..) (Sayfa: 46)
*****
*****
MÖSYÖ DIAFOIRUS: (Oğlunu överken :))) )
*
(..) Karşıt tezleri sonuna kadar savunmadığı bir tek münazara dahi olmadı. Tartışmalarda serttir, ilkeleri konusunda bir Türk kadar güçlüdür, fikrini asla değiştirmez;   düşüncesini mantığın sınırlarına kadar zorlar. Ama hepsinden öte, onda en çok hoşuma giden şey, atalarımızın fikirlerine körü körüne sarılmasıdır. Bu konuda benim yolumdan gidiyor. Çağımızın kan dolaşımı* ya da bunun gibi sözde keşiflerinin altında yatan nedenleri ve bunlarla ilgili yapılan deneyleri bırakın anlamayı, dinlemek dahi istemedi.
*****
*****
*Paris Tıp Fakültesi, ilk defa İngiliz hekim William Harvey tarafından 1619'da kanıtlanan dolaşım sistemine şiddetle karşı çıkmıştı. Ancak Hastalık Hastası yazıldığı sırada (1673) Fransız hekimlerinin çoğu artık kan dolaşımı gerçeğini kabul etmişti. Hatta ''dolaşımcılar'a (circulateurs) karşı çıkmak gülünç hale gelmişti. (Sayfa: 62)
*****
*****
BERALDE: Tıpla savaşmak benim işim değil kardeşim. Herkes istediğine inanır, sorumluluğu kendine. Ben bunları sadece size söylüyorum. Sizi içinde bulunduğunuz yanılgıdan kurtarmak ve eğlendirmek için bu konuda Moliere'in yazdığı komedilerden birine götürmek isterdim.
ARGAN: O sizin Moliere patavatsızın teki.! Sahnede dalga geçmek için dürüst hekimlerden başkasını bulamamış sanki.!
BERALDE: Hekimlerle değil, tıpla dalga geçiyor o. (Sayfa: 94)
*****
*****
BERALDE: (Moliere'den bahsediliyor)
*
Yardım istememek için kendine göre gerekçeleri var. Ona göre ancak güçlü kuvvetli adamlar tıbbi yardım isteyebilirler; zira sadece onlar hastalığın yanı sıra verilen ilaçlara dayanabilirler. Oysa kendisinin sadece hastalığına dayanacak gücü var.
*
DİP NOT: Moliere'in bu öngörüsü ne yazık ki gerçekleşmiş, 17 Şubat 1673 akşamı ölmekte olan Moliere'e yardım etmeyi hiçbir hekim kabul etmemiştir. Hatta ölümünden sonra bazı hekimler, Tanrı'nın Moiere'i cezalandırdığını ve böylece tıp fakültesinin intikamının alındığını dahi iddia etmişlerdir. (Sayfa: 95)

Felsefe Tarihi 2, Hellenizmden Augustinus'a (Editörler: Umberto Eco - Riccardo Fedriga) (Çeviren: Leyla Tonguç Basmacı)

  HELLENİSTİK ÇAĞDA FELSEFE VE BİLİM * ''Klasik felsefenin Hellenistik döneminin genelde (Büyük İskender'in ölümünden tam olarak...