Oktay Rifat - Lâtin Ozanlarından Çeviriler

GECEDEN ÖNCE
*********************
Yaşayalım Lesbia'm, sevişelim,
Metelik vermeden homurtusuna,
Kıskanç ve suratsız ihtiyarların.
Batan gün her sabah yeniden doğar;
Ama bu bizdeki süreksiz ışık
Bir kere söndü mü ötesi gece;
Hiç bitmeyen bir gece, tek ve sonsuz,
Bin kere öp beni, öp, yüz kere öp;
Bin kere, sonra yüz kere yeniden.
Bin kere, yüz kere, öp, durmadan öp,
Şaşır sayısını, şaşır Lesbia'm,
Şaşır ki sevdamıza göz değmesin.
*
Katullus (Carmina - 5) (Sayfa: 15)

KARŞILIKLI
***************
Açıyor ağzını yumuyor gözünü,
Bana demedik laf koymuyor Lesbia.
Ama kör olayım beni sevmiyorsa.
Ne belli mi.? Bana bakın anlarsınız.
Ben de ona söylenmedik laf bırakmam.
Ama kör olayım onu sevmiyorsam.
*
Katullus (Carmina - 92) (Sayfa: 17)

LESBİA'NIN DÖNÜŞÜ
**************************
Umutsuzken, ansızın murada ermek;
Ne katıksız, ne engin bir sevinçtir o.!
Gözlerim yollarda, özlemler içinde,
''Gelmez artık, gelmez.!'' diye düşünürken,
Şu dönüşün, şu benim oluşun yok mu,
Bana da o sevinci duyurdu işte.!
Mal, mülk, para hiç kalır bunun yanında.
En beyaz taşla belirtmeli bu günü.
Bütün dünyaları bağışladın bana.
*
(Carmina - 107) (Sayfa: 18)

ENEAS DESTANI
*********************
Kitap I
*
Silahlarla bir insanı över bu destan.
İlkin o gelir İtalya'ya, Lavinyum'a,
Kaderin Troya'dan kovduğu bu kahraman.
Amansız Yuno'nun öfkesine uğrar da,
Bir oyuncak gibi tanrıların elinde,
Gezer karada ve denizde uzun zaman.
Neden sonra bir kent kurup tanrılarını
Taşır ama Latyum'a, o mutlu güne dek
Rahat yüzü görmez, baş alamaz savaştan.
Latin soyu ve Albalı babalarımız
Böyle türer, böyle yükselir yamaçlarda,
Surları Roma'nın.
*
Vergilius (Sayfa: 23)

ALINYAZISI
***************
Günahtır alınyazısını kurcalamak,
Yıldız fallarına güvenmek, Lekonoe;
Başa ne gelirse katlanmak, en iyisi.
Kayaları kemiriyor Tiren denizi;
Belki yeryüzünde bu sonuncu kışımız,
Belki yaşanacak yıllar var önümüzde;
Bilgeliği elden komamak, en iyisi.
Mademki sonumuz ölüm, şarabını süz,
Uzak umutlara bel bağlamaya gelmez;
Konuşurken bile ömürden eksiliyor,
İnan ki gününü gün etmek, en iyisi.
*
Horatius (K, I-XI) (Sayfa: 40)

AUGUSTUS'A DİKİLEN ANIT-KABİR'E KARŞI
*****************************************************
Sun, Kallistus, şarap sun, bir, bir daha sun.!
Kar serp bardağıma, Alkimus, soğusun.!
Kakuleli yağlar sürün saçlarıma,
Alnıma en kırmızı gülleri dizin.!
Yaşamayı öğütlüyor Anıt-Kabir;
Diyor ki: ''Tanrılar bile ölebilir;
''Tadını çıkarın güzel dünyanızın.!''
*
Martialis (K, V-LXIV) (Sayfa: 52)

Oktay Rifat - Yunan Antologyası

Yunan Antologyası Üstüne
**********************

Janus Lascaris

1494 yılında, Floransa'da, Janus Lascaris'ten alınan Yunan Epigrammaları adında bir kitap yayımlandı. 1445'te İstanbul'da doğan Lascaris, İstanbul 1453'te elimize geçince, bu epigrammaları İtalya'ta götürmüştü. Aslında İzmit'li Planudes'in 1301 yılının eylülünde tamamladığı aşağı yukarı iki bin dört yüz epigrammalık bir antologya idi bu.
Yunan dünyasında eski bir geçmişi vardır bu çeşit antologyaların. Okuyucu için hazırlanan ilk antologyanın Gadaralı Meleagros'un Güldeste'si olduğu anlaşılıyor (İ.Ö. I. yüzyıl başı). İlk dizedeki ilk kelimenin baş harfine göre düzenlenen Güldeste'de Arkilokos, Simonides, Safo, Platon gibi eski ozanların yanında otuz yeni yeni ozana yer verilmiştir. Ozanlar, kişiliklerine uygun bir çiçek adıyla Güldeste'ye girerler, Meleagros bir başlangıç şiiriyle onları okuyucuya tanıtır.
Batıda Yunan Antologyası adıyla tanınan ve içinde dört bini aşkın epigramma bulunan ünlü yapıtın ilk kaynaklarından biridir Meleagros'un Güldeste'si. İsa'dan önce I. yüzyılla İsa'dan sonra XIV. yüzyıl arasında yayımlanan antologyaları sıralayalım burada:
1) Gadaralı Meleagros'un Güldeste'si.
2) Filippos'un Güldeste'si.
3) Diogenianos'un Antologya'sı.
4) Rufinus'un dergi'si.
5) Straton'un Musa'sı.
6) Agatias'ın Kiklos'u.
7) Eufemias'a sunulan dergi.
8) Kefalas Antologya'sı ile Palatinos Antologya'sı.
9) Planudes'in Antologya'sı.
Epigramma nedir, ne demektir.? Bugünkü anlamıyla epigramma birkaç dizeyi geçmeyen kısa bir şiir, bir taşlamadır.