4 Şubat 2024 Pazar

Hasan Hüseyin Korkmazgil - Kandan Kına Yakılmaz, Kızılırmak

 

ÖNSÖZ GİBİ
*
Otuz yaşımın olanca korkusuzluğu, yerinde duramazlığı ve sevinciyle oturuyordum söğütlerin altında. Çocuklar çakıltaşlarıyla, çığlık çığlığaydılar akan suda. Temmuz sıcağı tütüyordu. Harman sarıları, dizlerimdeki sayfalardan kalkıp, yamaçlara ağıyordu. Kırlangıçlar geçiyordu Ağlasun'un göklerinden. Dereboylarından bin renkli türküler yükseliyordu.
Kimdin sen.? Adını duymuş muydum.?
Yıllar önce bir tek, o eşsiz ağustos şiiri'ni okuduğum zaman Dost'ta, deprem yaşamıştım uğuldayan kanımın hızlıca akışında.
''Kimsin.?'' diye sormuştum sana.
Çocuklarımın yörük karası gözlerinden, güneşi ince ince süzen salkımsöğüdün dallarına kadar, evreni bir bir taramış, meydan okumuştum:
''Benim olmalısın.!'' demiştim.
Dünya, bir devrimin eşiğindeydi sanki.
Sen;
*
''gürün'de doğdum
------dedin mektubunda-
mutlu günlerin dışında
ekmek kavgasının içinde doğdum
tutsak sabahlar yaşadım masmavi
-----[özlemlere kandım
artmadı bulgur
kavak yapraklarında sakız gibi güneşler
yitik bereketler arkasında çırçıplak
---düşlerde savrulup gitti çalınmış
-----[çocukluğum
gezdim
---sevdim
okudum
topraktan kaldırıp elimi
---alnıma koydum
yangın yerlerinde güneşe karşı
öfkeyle gülen gözler
---yıpranmış yalın eller
----kitaplar çekmiş perdeleri kapkara
-----[gördüm
acıydı sevinçti korkuydu hınçtı
kerem’di garip’ti karacaoğlan’dı
yunus’tu sinan’dı mustafa kemâl’di
destanlar ortasında çalkandım durdum
zorlu dağlar
zorlu beller
yorgun tarlalarda zorlu acılar
onların yüzlerinde gördüm ağrımın
-----[aynasını
-----gözbebeklerimde yaşadım
insan dedim
barış dedim
vurun demedim
bir kancık dönemeçte bir ölümlü gün
-----yirmiüç baharımda
kelepçe değil kollarımda
yiğitler anası memleketim.!''
*
dedin.
Yirmi yıl, başka bir şey sormadım sana.
Zaten, çetin bir bileğitaşıydın, bundan böyle, benim için. (Sayfa: 9-10)
*
Kimi zaman, bir kavga adamının yanıbaşında yaşadığımı, en acımasız boyutlarıyla algılardım. Kimi zaman da, bir devrimcinin sukatılmadık coşkularını olduğu kadar, bir eski zaman bilgesinin o derin çilesini duyumsatırdın bana.
Senin yakınlarında yirmi yıl dönenmiş bir kadın olarak; ille de senin güzel, çok güzel bir ozan olduğuna hem inanan, hem de bunu bilen bir şiir tutkunu olarak, seni hep okumak, seni anlayarak okumak, elbette boynumun borcuydu, senin o gür şiir soluğunu duya duya..
Sen ki bu dünyayı şiir gibi yaşardın.!
Tükenmez bir merak ve sevgiyle bakardın, insan denen doruktaki karmaşaya. Ve yazarken, o çok insanca, o çok evrensel gönül yükleriyle ve yaşıyor olmanın ölçüsüz sevinciyle dolar taşardın ve dünyayı alay ya da öfke fırtınasının önüne katıp süpürmek istediğin zamanlar bile, sevginin altın yolu, sonsuzmuş gibi uzanırdı önünde ve tutkuyla öfkelenir, öfkeyle severdin.
*
''uzatın ellerinizi ellerinize
kaldırın güneşe kollarınızı
durun duvar duvar
durun yapı yapı
---dostlarım
-----direnin karanlığa
sevmek yapabilir bu dünyayı yeni baştan.!''
*
demiştin sen. (Sayfa: 13)
*
Seni şimdi ben, ''bu dünyadan çekip gitmişler''le bir, düşünebilir miyim, buna kim dayanabilir.! (Sayfa: 14
*
Ve sonra elinden, atardın kalemi, yeniden yeniden almak üzere:
*
Bedrettin Cömert'e adadığın şiirinde;
*
''sen aşk şiiri yazamazsın
hasan hüseyin''
*
demiştin; belki en güzel aşk şiirini böylece yazdığını biliyor muydun.? (Sayfa: 15)
*
azime korkmazgil
ankara, 19 kasım 1984

ÇOCUKLARYA


dünyanın her yerinde çocuklar
ardarda gelen sözcükler gibidirler
birbirine çok yakışan uyaklardır çocuklar
---ezgide sesler gibidirler
yürüyenle yürürler/otururlar oturanla
---ve uçarlar uçanla
dünyanın her yerinde çocuklar
mutlaka şarkılar mırıldanırlar
el çırparlar mutlaka
---hızdan kanat taktıkça
*
bu fırsat geçmez ele bir daha
yalvarırım bırakın çocukları
bırakın çocukları koşsunlar
koşup koşup düşsünler / bırakın
bırakın ellesinler ateşi
böcek soksun ellerini / bırakın
*
salıncak şarkıdır çocuklara
---uçurtma şarkı
koşmak biraz şarkıdır çocuklara
---fırtına biraz şarkı
koşan geyik koşan at
uçan gemi motosiklet
yüzmek biraz şarkıdır
suda balık biraz şarkı
bindirin yalvarırım
bindirin çocukları arabalara
ürke korka sürmeyin arabaları
el çırpsınlar çocuklar
---çığlık atsınlar
bu fırsat geçmez ele bir daha
*
şarkı söylemek demek
---kanatlanmak demektir
atlara uçaklara kuşlara yellere uçurtmalara
uçan kaçan bir şeylere binmek demektir
hele bakın şu bizim kocamanlara
yola çıkar
---türkü söyler
ağaca çıkar
---türkü söyler
ata biner
---türkü söyler
*
doluşur kara trenlere otobüslere
biner gider türkülere
---şarkılara bizimkiler
*
yalvarırım uçurun çocukları
uçan kaçan bir şeylere
---bindirin çocukları
bırakın denesinler kanatlarını
bu fırsat geçmez ele bir daha (Sayfa: 19-21)
*
SALDIRAN KÖR YOKSULLUK
*
yüzleri yıkanmamış bu çocukların
açılmamış gözleri aydınlıklara
*
tabanca
---zincir
----muşta
bilmemişler bundan başka
---tanımamışlar
*
ağaç görmüş
---yakmışlar
kanat görmüş
---kırmışlar
şimdi de düşmüşler insan izine
nerde insan
---nerde ışık
---vurmuşlar
*
bilmiyorlar
---ipler kimin elinde
kim oynatır bu kuklayı
---bildikleri yok
cepte mangır
---elde silah
vuruyorlar yarın için çırpınanları
vuruyorlar vurur gibi açlığı
vuruyorlar vurur gibi yokluğu
vuruyorlar kendi kardeşlerini
*
yüzleri yıkanmamış bu çocukların
açılmamış gözleri aydınlıklara
*
(1979) (Sayfa: 22-23)

SANDIKLI FOTOĞRAF


canlarım
güzellerim
neden öyle boynu bükük
neden öyle çarpık çurpuk
---tepelenmiş güller gibi duruyorsunuz
neden öyle
örselenmiş güllersiniz gözlerinizde
*
biliyorum
---yaşamak güç
kolay değil eğrilmemek sapmamak
satılmamak kolay değil canlarım
dik tutmak kolay değil
---şu güzel başı
*
bir biz miyiz yiğitlerim
---yolunu yanlış seçen
bir biz miyiz bu çetin güzellikte
---yanlış yolda taban tepen.?
sular da hırçın akar yanlış yollarda
---bulur en sonunda yataklarını
-----vura vura başlarını taşlara
bir biz miyiz canlarım
---yanlış giden bu yollarda.?
*
ne taşız biz
---ne de toprak
bir tohumuz karanlıkta
yürürüz eğri büğrü
yürürüz yoklayarak
---çıkarız aydınlığa (Sayfa: 24-25)

ÖLÜM UCUZ OLMAMALI:


''ölüm ucuz olmamalı bu çağda
sayrılıksa yenilmeli
açlıksa kovulmalı dünyadan
savaşsa durdurulmalı
neyimiz var kardeşler şu kısa konuklukta
---sevmekten ağlamaktan gülmekten başka'' (Sayfa: 30)

DİL


bu toprağın dilinden
onu sürüp eken anlar/sen anlamazsın
bu demirin dilinden
onu söküp döven anlar/ sen anlamazsın
çile dedik yüzyıllardır
acı dedik ağrı dedik/ sen anlamazsın
vurduk başlarımızı taşlara türkülere
geldik ta oralardan ta buralara
acılar şu gözünde heybemizin/ tatlılar şu
umutsa bülbül olmuş
---şakır durur dalımızda
--en eski acıları
yüklenmişler paraları/ kalmışlar altında insansızlığın
yüklenmişler silahları/ kalmışlar korku
---[cehenneminde
ne uykuları uyku/ ne dışlıkları dışlık
çok sürmez göreceksiniz
---başlarlar ateş etmeye
--kendi gölgelerine
okunurlar tarih kitaplarında
biz biliriz bunları çok eskilerden
böyle böyle dikmişlerdir nalları
---bugün tarih olan çağlarda
dil demek kolay elbet
ama bu dil değil ki
yoncada eşek dili harmanda öküz dili
bu dil insanın dili
---ta maymundan hitit'ten yunus'tan beri (Sayfa: 38)

KANDAN
KINA YAKILMAZ


vurma dedim vurulursun
kandan kına yakan var mı
kandan kına bre yezit
---yakınıp da onan var mı
sen yarını ne sanırsın
yarın vuran bre yezit
---bu dünyada barınır mı
*
nasıl kıydın şu sabaha
---ürkmedi mi ellerin
ellerin bre yezit
---ekmekten korkmadın mı
nasıl kıydın şu insana
kolların bre yezit
---kırılıp sarkmadı mı
*
kanlı el kanlı ekmek
sofra değil leşbaşı bu
sofra değil bre yezit
---sardı dünyayı kokusu
sevmek ağlamak gülmek
hakkın değil bre yezit
---seninki kahpe korkusu
*
akrep desem yılan küser
yılan desem sırtlan kızar
soyun sopun bre yezit
---soyun sopun nerde yazar
bu susar o susar
susmaların bre yezit
---elbette ki bir sonu var
*
nasıl kıydın şu güzele
yok mu senin sevenin
sevenin bre yezit
---şu dünyada tek sevenin
nasıl kıydın şu cana
sevilenin bre yezit
---sevilenin yok mu senin
*
yaratanım dünya dünya
yaşatmaktan bıkılır mı
kan dökerek bre yezit
---el içine çıkılır mı
nasıl kıydın şu yarına
kandan kına bre yezit
---kandan kına yakılır mı
*
(1978) (Sayfa: 39-40)

DUR BİRAZ DA
BEN SORAYIM


adımı ne sorarsın
---bilmez gibi bilmez gibi
yolumu ne sorarsın
---görmez gibi görmez gibi
bu bataklık bu sinek
bu karanlık bu korku
ben önümü görüyorum ey kentsoylu
-----ya sen nerdesin
solundan medet kesik
---sağın kum çölü
delirmek saldırmak boşuna bugün
---o masmavi çaylar bugün kan gölü
.....................................
.....................................
davul çalın davul çalın çocuklar
uyandırın fırtınayı çocuklar
---dağıtın karanlığı
bu sessizlik bu susku
bile bile lades bu
bu güzellik korkusu
davul çalın davul çalın çocuklar
halay çekin halay çekin çocuklar
şarkı türkü gürültü
çalkalayın bataklığı çocuklar
dağıtın karanlığı çocuklar (Sayfa: 41)

KİTAPLAR

Çizim: Sevdakâr Çelik

kitaplar da bizim gibi
doğuyorlar büyüyorlar ölüyorlar
doğan ölür bir gün elbet/ ne kuşku
*
ne var ki öyle değil kazın ayağı
---öyle değil işte kurdun kuyruğu
bizler nasıl doğuyorsak
nasıl büyümüyorsak/ nasıl ölmüyorsak
---kendi toprağımızda
kitaplar da bizim gibi
---yakılıp gidiyorlar düşman ellerde
doymadan gençliklerine/ yaşamlarına
*
okuduk bunlar ta ilkokul kitaplarında
okuduk bunları tarih belgelerinde
ve yaşadık bunları acılı günlerimizde
*
üşüttüler karakışta/ yak dediler kitabı
yak dediler kitabı/ yaktık ısındık
kömürler yattı yerde/ madenler yattı yerde
sular öylece aktı/ güneş baktı öylece
---en eski penceresinden
*
nerden nere gelmişiz biz/ kim söyler
söylemek bir şey değil elbet/ kim kalkar tanık olur
---bu korkunç cinayete
*
beyin sığmaz olmuş kafatasına
öfke sığmaz olmuş can kafesine
---peki ama nerde o kuş.?
*
(1978) (Sayfa: 47-48)

AH ŞU LANET BAŞAĞRISI


yine başladı başım
yine dünyam kapkaranlık
*
ne aspirin ne novaljin ne şurup
eczanelik ağrı değil bu benimkisi
değil dostlar
---beyin değil
----işte elektrosu
yürekse
saatli bomba sanki mübarek.!
*
''ağrısız baş
---taş altında'' diyorlar
anlıyorum domuzuna
---anlıyorum it gibi
ama işte dindirmiyor ağrımı
---algılamak bu gerçeği
*
yıllar var ki şu ülkede
şöyle sıcak şöyle mutlu
---şöyle yürek soğutan
-----tek bir haber değmedi kulağıma
-----tek bir olay yaşamadım
hep kan gölü hep gözyaşı hep kargış
sanki yunus yaşamamış bu topraklarda
hacıbektaş diye biri geçmemiş buralardan
*
toprakları sürecektik kardeşçe
ekip biçip harmanlayıp kardeşçe
denizler ki yok bir eşi dünyada
göller ki ırmaklar ki çaylar ki
madenleri sökecektik kardeşçe
yeşillere saracaktık kırları kıraçları
okullarlı yuvalarlı parklarlı
---geniş güzel caddelerli kentler kardeşçe
*
yine başladı başım
yine dünyam kapkaranlık
hep de böyle güzel düşler kurarken
hep de kulak kabartırken tv'de haberlere
bakarken başlıklarına gazetelerin
tam da eğilirken yüzüne sevgilimin
---öperken alnından bir güzel başarıyı
belki yalan
belki doğru
ama insanca
---bir öykü anlatırken dostlara
bir kadeh bir şeycikler bir kuytu köşecikte
-----iki fiskos ederken
yem atarken balkonda serçelere
sardunyaya kızarken niçin açmadın diye
filistin'i düşünürken otobüs durağında
dalmışken kavak dallarının sabah ışıltısına
yıldızları gagarin'ce görüp gözlerken
sıvazlarken enflasyonu etsiz soframda
düşte deve görmeyi yorumlarken yatakta
sesine kapılmışken telefonda birinin
gülümserken suratına asalak devrimcinin
şiirini deşelerken çöplüksel bir olayın
kaçırılmış fırsatlara ağlarken türkülerde
ve sessizce ölüşünü bir koca kelebeğin
---saksıda sarmaşığın güneşe gülüşünü
-----çokboyutlu izlerken
ortasında alnımın
---birdenbire bir ağrı
*
neye vursam
---hangi taşa bu başı
kime sövsem
---hangi puşta
---hangi soysuza.!
onursuzluk batağının yarınsız yaratıkları
---bu insan kılıklılar
gözdeki pırıltının
---alındaki ışığın
-----sevginin saygının güzelin düşmanları
*
değil dostlar
---bu değil
güzel günler görünürde yok daha
bunak düzen kan istiyor
---su değil
suçlu sen ben
suçlu şu bu
---o değil
suçu vurmak gerekiyor dostlarım
---suçluyu değil.!
*
bu inatçı başağrısı böyle bu
değil dostlar
değil dostlar
---başımın suçu değil
ne zaman ağrısa erciyes karlı başım
bakıyorum ağrıyor
---erciyes'e dönmüş başı
-----şu güzelim ülkenin
*
(1975) (Sayfa: 59-63)

Felsefe Tarihi 2, Hellenizmden Augustinus'a (Editörler: Umberto Eco - Riccardo Fedriga) (Çeviren: Leyla Tonguç Basmacı)

  HELLENİSTİK ÇAĞDA FELSEFE VE BİLİM * ''Klasik felsefenin Hellenistik döneminin genelde (Büyük İskender'in ölümünden tam olarak...