22 Ekim 2021 Cuma

William Shakespeare - Bir Yaz Gecesi Rüyası, Çeviri: Özdemir Nutku


 William Shakespeare (1564-1616): Oyunları ve şiirlerinde insanlık durumlarını dile getiriş gücüyle dört yüz yıldır bütün dünya okur ve seyircilerini etkilemeyi sürdüren efsanevi yazar, Bir Yaz Gecesi Rüyası adlı komedyasında bir aşk öyküsünü o dönemde pek revaçta olan cin ve peri masallarını kullanarak anlatır. Ancak Shakespeare Bir Yaz Gecesi Rüyası'nda çağdaş oyunlara parmak ısırtacak imgesel tasarımlar ve sınırsız bir hayal gücünün yaratabileceği fanteziler üretmiştir. Oyun aşk üzerine kurulmuş olsa bile, bu eserinde de birey ve toplum eleştirisini ihmal etmeyen Shakespeare, kendi dönemindeki amatör oyuncuların bir taşlamasını da oyun içinde oyun halinde Bir Yaz Gecesi Rüyası'na yerleştirmiştir.

*****
I. Perde:
*
1. Sahne
*
HERMIA: ''Başkasının gözüyle seçer mi insan sevdiğini.?'' (Sayfa: 7)

*****

LYSANDER:
*
''Yarın gece Ay Tanrıça gümüşten yüzünü
Suyun aynasında seyrederken,
Damlalardan inci küpeler takarken otların kulaklarına,
Âşıklar anlarlar gizlice kaçma vaktidir diye'' (Sayfa: 9)


HELENA
*
''Aşk, basit ve değersiz şeyleri bile
Biçimlendirip onu değerli yapabilir.
Aşk gözleriyle değil, hayaliyle görür
Ve kanatlı Cupid resimlerde bu yüzden kördür.
Aşkın hayalinde düşünmeye yer yoktur;
Kanadı var, gözü yoktur, çevresine bakmadan uçar gider.
Bu yüzden aşk bir çocuktur, onun için yanılır seçimlerinde.''
(Sayfa: 10)

II. Perde:

1. Sahne

KRALİÇE
*
''İlkbahar, yaz, üretken sonbahar, öfkeli kış
Birbirlerinin kıyafetlerini kuşanıyorlar;
Dünya şaşkına dönmüş, bilemiyor hangisi hangisidir.'' (Sayfa: 21)

*****

HELENA:
*
''Senin üstün çekimin güvencemdir benim.
Çünkü yüzünü gördüğüm sürece,
Gündüzdür benim için gece,
Gecenin karanlığında değilim öyleyse;
Bu koru da dünyalardan yoksun değil,
Benim gözümde çünkü o dünyaların hepsi sensin.
Dünyalar burada bana bakarken
Kim diyebilir yalnızım diye.?
*
DEMETRİUS:
*
En iyisi kaçıp gitmeliyim, çalılara saklanmalıyım,
Seni de vahşi hayvanların insafına bırakmalıyım.
*
HELENA:
*
En vahşi olanın bile senin gibi katı değildir yüreği.
İstiyorsan kaç git. Efsane değişsin bari:
Bu kez Apollo kaçsın, Daphne onu kovalasın;
Güvercin kartalın peşinden koşsun,
Sakin dişi ceylan var hızıyla kaplanı yakalamaya çalışsın,
Eğer kovalayan korkak, kaçan yürekliyse.! (Sayfa: 25-26)

III. Perde:

1. Sahne:

BOTTOM:
*
''..şimdilerde akıl ile aşkın birlikte oldukları pek söylenemez.
Ne yazık ki dürüst dostlar bir araya gelip şunları barıştıramıyor.''
(Sayfa: 41)

*****

TİTANİA:
*
''Sanırım ayın gözleri sulanmış bu gece;
O ağlarsa bütün minik çiçekler de ağlar'' (Sayfa: 43)


2. Sahne:

ROBİN:
*
Desene kader yine aldı dizginleri eline,
Boşa gidiyor bağlılık için tüm çabalar,
Bu yüzden yeminine sadık kalan bir kişiye karşılık
Yeminini bozan bir milyon kişi var'' (Sayfa: 47)

*****

HELENA:
*
''Bir doğru öteki doğruyu öldürürse,
Bu korkunç şeytani bir kutsallık olur.'' (Sayfa: 48)

V. Perde

1. Sahne

Theseus:
*
''Âşıklarla kaçıkların fantezileri biçimlendirmede
Öylesine ateşli beyinleri var ki,
Görürler soğukkanlı mantığın görmediklerini.
Deli de, âşık da, şair de,
Fantezilerle donatılmıştır üçü de.'' (Sayfa: 77)


LYSANDER:
*
''..konuşmak yetmiyor, doğru konuşmak gerekiyor.'' (Sayfa: 82)

Felsefe Tarihi 2, Hellenizmden Augustinus'a (Editörler: Umberto Eco - Riccardo Fedriga) (Çeviren: Leyla Tonguç Basmacı)

  HELLENİSTİK ÇAĞDA FELSEFE VE BİLİM * ''Klasik felsefenin Hellenistik döneminin genelde (Büyük İskender'in ölümünden tam olarak...