#BâbilYaratılışDestanı etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
#BâbilYaratılışDestanı etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

18 Ekim 2018 Perşembe

Bâbil Yaratılış Destanı - Enuma Eliş (Henüz Yukarıya)



X-XI-XII
*
Enuma Eliş metni yedi bölüme ayrılır. Her bir bölüme ‘’tablet’’ adı verilir. İlk yazıya geçtiği zaman esasen her bölümün bir tablette korunması muhtemel olsa da günümüze kalan kopyalar sonraki dönemlerin ihtiyaçlarıyla hazırlanmıştır ve bu arkaik adlandırmaya uyulmaz. Her bir tablet adını ilk dizeden alır. Adın verildiği kısma ‘kolofon’ denir. Terennüm edilebilmesi için metinde sıkça tekrar kullanılır, bu da metne estetik açıdan ahenk katardı. Metnin esas birimi dizedir. Uzmanların henüz tam çözemediği birvurgu sistemi ile sesli okunurdu.
Asur ve Bâbil kataloglarında eser, birinci dizesinin ‘enüma eliş’ (‘henüz yukarıya’) olan ilk iki sözcüğüne dayanarak kaydedilmişti. Birinci tablet, evrenin yaratılışını anlatmakla başlar. Bu özelliğinden dolayı uzmanlar esere Bâbil Yratılış Destanı adını da vermiştir.Dünya yokken tatlı ve tuzlu sular Apsû ve Tiamat vardı. Birbirine âşık bu iki kozmik varlığın birbirine karışmasının ardından suların içinde tanrılar Lahmu ve Lahamu yaratılır. Sonra Ansar ve Kisar yaratılır. Onlardan doğan oğulları Anu ise Ea’yı yaratır. Tanrıların sayısı arttıkça aralarında çatışmalar başlar. Karşılıklı gizli planlar yapılır. Ea, Apsû ve veziri Mummu’yu öldürür. Yeni sarayında, eşi Damkina’dan oğlu Marduk doğar ve büyür. Bazı tanrılar, Apsû’nun öldürülmesinden dolayı Tiamat’ı kışkırtır.Güçlü bir canavar ordusu kuran Tiamat, yeni sevgilisi Kingu’yu kral ilan eder.
İkinci tablet, tanrıların çaresizliğini anlatmakla başlar. Babası Ea’nın cesaretlendirmesiyle Marduk, Tiamat ve Kingu ile savaşmaya gönüllü olur. Karşılığında bütün evrenin hâkimiyetini ister. Tanrılar kabul eder. İkinci, üçüncü ve dördüncü tabletler, Marduk’un düşmanlarını yenmesi ve ardından yüceltilmesi hakkındadır. Tanrıların onu kral ilan etmesinin ardından Marduk bütün evreni yeniden yaratır ve günümüz dünyası oluşur.
Beşinci tablet gökyüzünün yaratılışı ile başlar. Bir ejder olarak betimlenen Tiamat’ın (Örn. Beşinci Tablet, 59’uncu dize) parçalarından da yararlanılarak gökyüzü, yeryüzü, Fırat ve Dicle yaratılır. Bu tablette tanrıların yaşam alanları ve görevleri, yıldızlar dünyası ve yeryüzünün yaratılışı anlatılır. Yedi kozmik bölge vardır: gökyüzü (samu/samam), Ellil’in sarayı Esarra, gökyüzü ile yeryüzü arasında bulunan elâtu (yüksekler) ve yer altı suları sarayı ve dünyası Apsu-Esgalla ve yeryüzü. Yıldızlar, ay ve güneş, ‘’yüksekler’’ denieln bölgede bulunur ve gözle görülebilir. Onun üstündeki Ellil’in sarayı Esarra ile göksel tanrıların yaşadığı yerler ise gözle görülemez. Sert katmanlarla görülebilir yükseklerden ayrılır. Gökyüzü katmanlarının sayısı verilmemiştir. Yer altı suları dünyası belirtilirken henüz ölüler diyarı yaratılmamıştır. İnsanlar henüz yaratılmamıştır. Beşinci tabletin doruk noktası, Bâbil kentinin kurulması ve tanrıların Marduk’u kral olarak sonsuza dek kabul etmeleridir.
İnsanın yaratılışı altıncı tablette başlar. İsyan eden Kingu’nun kanından insanlar yaratılır. Tanrılar, Bâbil’in en büyük tapınağı Esagil’i inşa eder. Esagil, Marduk’un varlığıyla evrenin merkezi olur. Altıncı tabletin geriye kalan bölümlerinde ve yedinci tablette, tanrılar Marduk’un 50 adını zikreder ve ardından ona övgülerle Ea adı da verilir. Eski Çağ dinleyicisi açısından bu, eseri taçlandıran bir öğedir. Enuma Eliş, insanlar arasında okunması ve bilinmesi talimatıyla sona erer.
*
Altıncı Tablet
*
33. Onun kanından (Marduk ve Ea) insanı yarattılar*
34. (İnsan) tanrıların iş yükünü üstlendi, tanrılar özgür oldu
* 'Yarattılar' yüklemi nüshalarda çoğul (ibnû) veya ikil (ibnâ) çekim le yazılmıştır. Nüshalardan birisi yaratılışı sadece Ea'ya atfetmiştir. (Sayfa: 48)
*
97. (Yemini bozan olmasın diye) kendilerine lânet okudular (Sayfa: 50)
*
121. Onun elli adını zikredelim
122. Onun yolu uludur, işleri de.!
*
131. Yaratmak ve yok etmek, affetmek ve cezalandırmak,
132. Onun emriyle oluyor, gözlerini ondan ayırmasınlar. (Sayfa: 51)
*
Yedinci tablet
*
13. Gerçekten de tanrılar arasında yücedir o,
14. Hiçbir tanrı onun dengi değildir, (Sayfa: 57)
*
24. Buyursunlar ki (insanlar) sürekli övsünler onu, ve ona ibadet etsinler, (Sayfa: 58)
*
114. Onun dışında hiçbir tanrı günlerin sınırlarını bilmez. (Sayfa: 61)
*
160. Nerede su içilirse onun adı anılsın (Sayfa: 63)
*
Son tablette (7. Tablet) Marduk’un elli adı yüceltilerek son buluyor.
Destana göre, Fırat ve Dicle nehirleri, öldürülen Tiamat’ın iki gözünden doğuyor..

Felsefe Tarihi 2, Hellenizmden Augustinus'a (Editörler: Umberto Eco - Riccardo Fedriga) (Çeviren: Leyla Tonguç Basmacı)

  HELLENİSTİK ÇAĞDA FELSEFE VE BİLİM * ''Klasik felsefenin Hellenistik döneminin genelde (Büyük İskender'in ölümünden tam olarak...