28 Ekim 2019 Pazartesi

Sophokles - Antigone, Çeviren: Ari Çokona

Antik çağlarda Yunanlılar ölülerinin kutsal olduklarına inanır, ruhlarının huzura kavuşması için onlara görkemli cenaze merasimleri düzenlerdi. Önce yakın akrabaları ölünün gözlerini kapatıp ağzını bağlar, altmış yaşından büyük kadınlar onu tören için hazırlardı. Ardından yüzü örtülür, bedeni yıkanıp kokulu yağlar sürülür, başına yaşam mücadelesindeki zaferini simgeleyen, çiçeklerden örülmüş ya da altından bir çelenk konurdu. Ertesi gün ölüye beyaz giysiler giydirilip yatağın çevresine ballı çörekler bırakılır, akraba ve dostları ziyaretine gelirdi. Yas tutanlar siyah elbiseler giyip saçlarını kısa keserdi
Cenaze bir sonraki gün şafak vaktinde, akrabalarının omuzlarında ya da at arabasıyla şehir surları dışında bulunan mezarlığa taşınırdı. Zengin aileler, ağlayıp dövünmek üzere genelde Karyalı kadınlardan oluşan profesyonel ağıt yakıcılar tutardı. Mezara, ölünün gideceği yerde ihtiyacı olacağına inanılan kişisel eşyaları ve yiyecekler de konurdu. MÖ XI. yüzyıldan itibaren Doğu halklarının ve özellikle Hititlerin etkisiyle yetişkin ölülerin yakılması geleneği de yayıldı. Salgın hastalıkların önlenmesi amacıyla savaş dönemlerinde tercih edilen ölüleri yakma uygulaması Hristiyanlığın yayılmasıyla terk edildi.
Antigone, ağabeyi Polyneikes'e yapılan bu haksızlığı kabullenemez ve devletin başı olan Kreon'un emrini tanımaz. Önce cesedin üstünü toprakla örter, nöbetçilerin toprağı süpürmesi üzerine de tekrar bir sembolik cenaze düzenlemeye hazırlanırken suçüstü yakalanır. Genç kız: ''Öbür dünyada kim bilir nasıldır ''iyi''nin tanımı.!'' sözleriyle kralı emirlerini yeniden düşünmeye çağırır. ''Nefret etmek için değil, sevmek için yaratıldım,'' cümlesiyle de çağlar ötesinden günümüze bir insanlık dersi verir. Kreon, emrine karşı geldiği gerekçesiyle Antigone'yi ölüme mahkûm eder: Canlı canlı bir kaya mezara konulacak ve orada ölecektir.
Antigone ile Kreon'un çatışması kaçınılmazdır. Aileye ve ölülere saygı gösterilmesini öngören tanrı yasalarına itaat eden bir genç kızın Antigone gibi, iktidarını savunmak zorunda kalan bir kralın da Kreon gibi davranması beklenirdi. Sempatiyle yaklaştığımız Antigone'nin tragedyasının yanında, yanlış gerekçelere dayandırdığı boş bir inat yüzünden her şeyini yitiren Kreon'un tragedyası da vardır.

#Sophokles #Antigone #ÇevirenAriÇokona Sayfa: IX-X
#Sophokles #Antigone #ÇevirenAriÇokona

Felsefe Tarihi 2, Hellenizmden Augustinus'a (Editörler: Umberto Eco - Riccardo Fedriga) (Çeviren: Leyla Tonguç Basmacı)

  HELLENİSTİK ÇAĞDA FELSEFE VE BİLİM * ''Klasik felsefenin Hellenistik döneminin genelde (Büyük İskender'in ölümünden tam olarak...