Selahattin Demirtaş - Leylan

Arka Kapak:

*

 “Bu hayatta her şeyiyle güvenebildiğiniz en az bir kişi olmalı. Yoksa kendinizi hep yalnız hissedersiniz. İnsanların çoğu yalnızdır o yüzden, yapayalnız. Yaşananlar kelepir bir hayatın ikinci el versiyonu gibidir. Yaptığınız hiçbir şey size ait değildir, benliğinize, özünüze. Hayatınız, tümüyle güvensiz bir ortamın mecburen size yaptırdıklarından ibarettir.

*

“Saf çocukluk halinizden geriye yüzünüzde ''memur gülüşü'', dudaklarınızda ''gammaz öpüşü'' kalır. Öptüğünüz yer kirlenir, güldüğünüz zaman herkes incinir. Elinizde etrafı yeşil dantelli beyaz bir mendil de yoksa temizleyemezsiniz hiçbir yerinizi.

*

“Ben Serap’ı böyle sevdim, en saf halimle, uzaktan.”

*

*

''Küçükken de Kürttük biz, hatta daha Kürttük. Okula başladığımızda sadece birkaç kelime Türkçe biliyorduk; o da ''analı bacılı'' küfürlerden ibaretti. (..) Beş yıl boyunca anlatılan derslerin çeyreğini bile anlamamıştık. Bunu sınıfın geneli için söylüyorum. Biz üçümüz o çeyreği de anlamamıştık. Yedi yaşındaki bir Türk çocuğunu İstanbul'un göbeğinde Çince eğitim yapan ilkokula gönderdiğinizde ne kadar matematik, hayat bilgisi veya Çince öğrenebilirse biz de o kadar öğrendik işte.'' (Sayfa: 16)

*

''Elinizde etrafı yeşil dantelli beyaz bir mendil de yoksa temizleyemezsiniz hiçbir yerinizi. Ben Serap'ı böyle sevdim, en saf halimle, uzaktan. Cinsellik, sevişmek aşkın değil, biyolojinin, kimyanın konusudur. Onu aşkın konusu yaparsanız yanıltır sizi, kandırır. Sevişmeyin demiyorum, sevişin. Ama en azından Cemal Süreya'yı dinleyin: ''Yoksuluz, gecelerimiz çok kısa, dört nala sevişmek lazım.'' Sonrası geriye kalan aşktır, baki kalan aşk. Aşk'ın Kürtçesi ''evîn''dir. Ve senin evin dünyadaki en güvenli yerindir.'' (Sayfa: 27)

*

''Dersteyken sık sık ''Kürtçe diye bir dil yoktur, hepiniz doğru düzgün Türkçe öğreneceksiniz,'' diyen ve alayımızı sıra dayağından geçiren Türkçe öğretmeni gut hastalığına yakalanıp iyice asabileşti. Sonra hastalığı ilerledi, bizim açımızdan ''very gut'' oldu. Erken emekli olup Kürt çocuklarının ''kîr''inden uzak bir sahil kasabasına yerleşti. Yerine gelen Türkçe öğretmeni bütün dünyamızı değiştirdi. O da Türktü ama bizi Kürtçe sevdi. Biz de en çok onu sevdik. İki dilli olmanın güzelliğini bize o öğretti. Ana dilinizi unutmayın diye tembihledi. İlk defa Kürt olmaktan utanmadan sınıfa girer olduk. Ama çok sürmedi. Dört ay sonra okulun önünde ensesinden tek kurşunla vurduklarında yirmi beş yaşındaydı.

Adı Feryat Mahir'di ve feryadın bütün dillerdeki karşılığı aynıydı. O gün hepimizin çocukluğunun son günüydü.'' (Sayfa: 28)

*

''Böyle boğulur gibi olduğum zamanlarda etrafı yeşil dantelli beyaz mendili arka cebimden çıkarır avucumda sıkardım. Beyaz mendilin saflığına, Serap'ın aşkının ateşine sığınırdım. Mendilin Kürtçe karşılığı ''destmal''dır, yani ''ele ait olan, elin malı''..'' (Sayfa: 29)

*

İkinci hırsızlığımda bir şiir çaldım. Diyarbakırlı büyük şair Ahmed Arif'in bir şiirini. Kitap dayımındı, ordan okumuştum. Altına kendi adımı ekleyip bir kâğıda yazarak Serap'ın defterinin arasına koydum. Bir ilan-ı aşk sayılır mıydı.? Hayır. Bir kızın kafasını iyice karıştırır mıydı.? Kesinlikle.

*

Serabın bir sonu vardır,

Ufkun, sıradağın sonu.

Uçarın, kaçarın bir sonu vardır

Senin sonun yok.

Mandaların, kavakların pazarı olur,

Senin pazarın olamaz.

Sensiz nar çatlamaz, bebek gıı demez.

Beni böyle şair, divane etmez,

Kızımın çatal göğsü.

Senin yüzün suyu hürmetinedir

Buğdaylara, cevizlere yürüyen

Kara toprağın ak sütü..'' (Sayfa: 30)

Ayfer Düzdaş Min Bihisti Tu Nexweshe

''..Kemalettin yanık sesiyle Kürtçe bir şarkı söyledi:

''Min bihîstî tu nexweş e wêy lo

Çi bikim bextê min tim reş e wêy lo
Dilê min herdem dikule wêy lo
Carekî nebûye geş e''

Gençliğimde ilk defa orda ağladım.

(Sayfa: 32)

*

''Ev tek katlı, pencere yere yakın. Sıçrasam dudaklarım dudaklarına yetişir. Newton yerçekimini bulmamış olsa öpüşebiliriz azıcık. Ama asıl sorun Newton değil, sorunun en büyüğü Arşimet.! Ve ''suyun kaldırma kuvveti''.

Bir gün sokakta, pencerenin hizasında azıcık oyalandım. Daha yakından göreyim diye de Serap'a yaklaştım. Anası hayalet gibi kızın arkasında belirdi. Elindeki bir kova suyu başımdan aşağı boca etti. Öyle bağırdı ki bütün mahalleyi ayağa kaldırdı. Ben buna ''suyun kaldırma kuvveti'' diyorum, anasına da Arşimet.'' (Sayfa: 43)

*

''Bir defa da isimsiz mektup yazdım aşkıma. Tek cümlelik: ''Hiçbir hayal seni kurmaya yetmiyor.'' Cevap da tek cümle geldi: ''Yokluğunun gürültüsünden sağır olacağım.'' (..)

Sınırsız, hesapsız, çıkarsız sevmek, her gün yeni bir gerekçe yaratıp aşkını biraz daha büyütmek ve birkaç saniye bile olsa gözlerinin içine düşercesine bakabilmek.. Başka nedir ki aşk.?'' (Sayfa: 48)

*

''..bulduğun her yerde kitap senindir. Kitapların sahibi olmaz.'' (Sayfa: 50)

*

Arkasından ağlansın istemezdi, ağlamadım. İhsan Abi'nin şiir kitabını çıkarıp ''Buz Tutmuş Bir Şafaktı'' şiirini okudum, mırıldanarak:

*

Adına ağıtlar yüklenen şehir

Katli vacip sayıldı çok dönemde

Hep sırtından hançerlendi

Diyarbekir

Aktıkça kan ağladı Dicle

Püskürdü öfkesini Karacadağ

Her gelen hükümdar kavlince

Yasalar, yarasalar gece

Karanlığında

Yine de güller yeşerir ki hiçbir

Güle benzemez

Toprakla tohum baş başa

Kaldığında

Sesin ağlamaklı ama kâr etmez.

Kaç dine inansan ve kaç dili

Konuşsan

İmana da inkara da hiçbiri

Yetmez..'' (Sayfa: 58-59)

*

''Mehmed Uzun kanser tedavisi için yurtdışından Diyarbakır'a geldi. (..) Nitekim Diyarbakır'ın havası, suyu, sevgisi iyi gelmiş, sağlığı düzelmeye başlamıştı. Şansımı tekrar deneyip ziyaretine gittim. Odasında beş dakika kadar ayaküstü sohbet edebildik. Okuduğum ilk kitabından, Celadet Bedirxan'dan, tarihten ve roman zanaatından konuştuk biraz. O da çok sevindi, sevinçle ayrıldım ordan. Ancak hayat Rus ruleti gibidir. Nerde patlayacağını bilemiyorsunuz.

11 Ekim günü ölüm haberini duyduk. Ne kadar büyük ve ne kadar erken bir ölüm. Onca güzel eserden sonra belki de henüz yazılmamış en muhteşem romanını beraberinde götürdü. Ama her yazar için geçerli değil midir bu.? Yine de yaşarken ve ölürken dünyada bir şeyleri değiştirmeyi başardı. Milyonlarca insanda olduğu gibi bende de kaldı etkisi. Güle güle git Mehmed Uzun, hep güle güle.'' (Sayfa: 60-61)

Hayat Hep Yarımdır:

*

''Mutlu olmak için sadece mutlu olmaya karar vermek yetiyordu galiba.'' (Sayfa: 85)

*

''Ölüm yaşam kadar eski bir kavramken, yaşam kadar doğal ve kaçınılmazken, yaşamı hep kendimize, ölümü başkalarına yakın görürüz. (..) ..tarihte bile isteye ölüme gidenlerin sayısı az değil, ama dikkat ettiysen onlara da ''ölümsüzleşti'' deniyor. (..) Velhasıl ölmek garip şey. Bak aklıma Nevzat Çelik'in Şafak Türküsü geldi. Ahmet Kaya söylemişti yıllar önce:

..Toprak olmak ne garip şey anne

Ölmek ne garip şey anne

Uçurumlar ki sende büyür

Dağdır ki sende göçer

Ben yaprak derim çiçek derim

Çam diplerine açmış kanatlarını kozalak derim

Gül yanaklı çocuğa benzer

Yine de

Oğlunu yitirmek kim bilir

Ne garip şey anne'' (Sayfa: 123-124)

*

''Hayata anlam katmaya çalışırken hayatın kendisini yaşamayı unutuyoruz. Anlamlı bir yaşam uğruna mücadele ederken bazen işin öznesini, yani yaşamın kendisini araçsallaştırıyoruz. Mutlu olmayı ya unutuyoruz ya da mutluluğu anlamlı bir hayatın ''büyüsünü, kutsiyetini'' bozacak olan gamsızlık olarak düşünüp olabildiğince uzak durmaya çalışıyoruz. Kronik mutsuzluklarımıza umarsızca çözüm arayıp duruyoruz sonra Anlam ile mutluluğun bağını koparıp çırpına çırpına boğuluyoruz bunalımlarımızda.'' (Sayfa: 128)

*

''Belki de her insan bedeni tamamlanmamış anlamlar mezarlığıydı.'' (Sayfa: 132)

*

''Zulmün, sömürünün, savaşın olduğu yerde tarafsızlık diye bir şey yoktur. Ya ezenden yanasındır ya ezilenden, ortası yoktur. Faşizme yaranmaya çalışarak onunla baş edemezsin. Faşizm kimseyle uzlaşma aramaz, sadece biat ister veya yok eder.'' (Sayfa: 155)

*

''Hey gidinin Bedirhan'ı, ömrün anti-kapitalist mücadeleyle geçti, yıllarca herkese ücretsiz sağlık hizmetini savundun ama böyle giderse sağlık piyasasına yeni girecek ve muhtemelen ilk etapta sadece zenginlerin yararlanacakları bir cihazın sektöre kazandırılmasına bayağı katkı yapmış olacaksın. Bak Bedo, gerçekten de kapitalizm en çok solcuların beynini kullanarak büyüyor.'' (Sayfa: 170-171)

*

''Bence mutluluk atmosferde sınırsızca ve özgürce dolaşan radyo frekansları gibidir. Belli bir yerde değildir, her yerdedir. Onu yakalamak için peşinden koşmana gerek yoktur, yapman gereken tek şey doğru frekansı bulmaktır. Seni mutlu edecek sesi dünyanın her yerinde bu şekilde duyabilirsin, peşinden koşmana gerek yok yani.'' (Sayfa: 202)

*

''- Ben hayatın amacının mutluluk olduğuna inanmayanlardanım galiba.

- Neymiş peki senin hayatının amacı.?

- Dünyadaki varlığıma kendimce bir değer katmaya çalışıyorum. Hayatımın anlamını kendim yaratmaya çabalıyorum. ''Yaşamak için bir sebebiniz varsa her şeyle baş edebilirsiniz,'' demiş Nietzsche. ''Anlamlı bir hayat zorluklar içinde geçse de son derece tatmin edici olabilir,'' diyor ayrıca. Bu, daha çok kafama yatıyor benim.'' (Sayfa: 213)

*

''Çalışanların yerini robotlar almayacak Sema, çalışanların kendisi bizzat robot olacak bu 'Cesur Yeni Dünya'da. Çünkü her halûkârda en ucuz maliyet gene insan ve emek unsuru olacak.'' (Sayfa: 270) * ''Sana veda etmeyeceğim aşkım, bir sona tekabül etmeyen hiçbir gidişe, veda gerekmez bence.'' (Sayfa: 271) * ''..şunu bil ki seninle yoldaşlık, seninle birlikte yaşam, seninle aynı aşkın içinde yanmak benim için onurdur Bedo. Gabar'ın asi çocuğu Bedo.!'' (..) ''Sana, ayrım kalmış bir mutluluk arayışını miras bırakıp ışıl ışıl gülümseyen gözlerinden yıldızları emanet olarak alıyorum Sema. Torosların simbil kokulu Sema.'' (Sayfa: 274) * ''Yani biz birbirimizi sevmekle mutlu olmayı vadettik derken anlamlı bir yaşam vadettik demek istiyorum. Anlamlı yaşamın tapusu da anahtarı da başkasının, hele hele sevdiğin insanın elinde olamaz. Düşünsene; ben seni seviyorum, o yüzden özgürlüğünü, mutluluğunu, yaşamının anlamını çelik kasama kilitliyorum. Bu nasıl bir sevmek halidir böyle.?'' (Sayfa: 277) * ''İnciyi seveceksen bir gerdanda sallanan kolyede değil, denizin en dibindeki istiridyenin içinde seveceksin.'' (Sayfa: 278) * Gözyaşlarıyla yıkamaya gittim hasret dolu busenin dağladığı yeri dudaklarımdan.. Gittim, yarım kalmak için bu şarkıda, gittim, söylenmeyen şeylerle şerefimi kurtarmaya * Fürûğ-i Ferruhzâd (Sayfa: 293)