Sennur Sezer - Kimlik Kartı

gecekondu/1964

 

GECEKONDU

*

Aceledir sevişmeler tek odalarda

Yarı giyinikliğinde kadınların

Kaçış kaçıştır

Dönüverişinden çocukların

*

Soluk soluk yaşamalar

El kiri

Yıkanan kapı önlerinde

Yarına hep yarına sorular

Dipdiri

Fabrika düdüklerinde

*

"Kondu"ların can kardeş damarlarında

Sızı sızı

Kirası ya borcu dört duvarın

Tez büyür çocuklar tek odalarda

İnanın (Sayfa: 9)

VOLTA * -- her insan tutsaktır kendi duvarlarına ve ne yazık adımları orda tükenir -- * Bir adım üç adım beş adım Beş adım üç adım bir adım Bir sağda bir solda Uzayan Ayaklarda * Ceplerle büyüyen güvenci Avuçların Ve bitmeyişi bekleyişlerin Hattâ Rüyalarda * Üç gün bir saat beş dakika Dakikalara sığmaz bir korku Omuz başında Bir ıslık özlemi Dudaklarda * Bir adım üç adım beş adım Bir sağda bir solda Beş korku üç kıskançlık bir ürperti Tutsak yürüyüşü Volta (Sayfa: 10-11)

YORGUN

*

-- uzar darağaçlarınca bir soru --

*

Avaz avaz haykıranların kenti bu

Bütün şarkılar açlığa

Ama ekmek ama kadın ama su

*

Bütün eller kalemleri kırmaya

Hangisi yazsa bir çirkin dize çünkü

Çünkü aç çünkü bıkkın

Çünkü herkes tekrarlanan bir türkü

*

Yapacak bir şey kalmadı

Ben de öyle

Bu kent çok gürültülü (Sayfa: 12)

SOYUT

*

Bir kadının mavide salınır ayakları

ve çocuğu doyurmaz oluverir ağlamak

---Açlık en bayat yemek

---sofralarınızdan ırak

*

Tarlalar başka başak borçlara sararır

uzar büyük şehirler fabrikalar kurtulmak

---Fildişi kuleleriniz daha sarsılmadı mı

---bu ne denli uyumak (Sayfa: 13)

HAYKIRI

*

-- Nehrin denize kavuşuvermesi

Orda, fırtınaların dindiği yerde --

*

Uzat ellerini

Ellerin ellerim ellerimiz

Uzat ellerini yalnız değiliz

*

Bak bu kaçıncı göz uykuya aç

Kirpik kirpik sancısı

Bu kaçıncı çığlık

Kalakalmış topraklar üstünde - kıraç mı kıraç -

Bak bu kaçıncı gerçek saklanmış kıyı bucak

Gel haykıralım

Duyuralım

Yoksa suç bizim olacak

*

Gel bu nehir kurumasın akmadan

Dallar var çiçeklenecek tomur tomur

Gel uyan

Uyku nasılsa uyunur

*

Gel gel gel

Yalnız değiliz (Sayfa: 14-15)

(E - 1)

*

Mutlu uçurtmalardır çocuklar

Annelerin

Yıpranmış ellerinde (Sayfa: 19)

Taşlandım hangi gün ağıt yaktımsa

Adını andımsa büyük açlığın

Sevdaya mı bundan böyle koşular

Sevdaya mı böyle suçlu ve şaşkın (Sayfa: 31)

*

YORGUN ÇİNGENE

*

Esmer elleri var sevdalımın

Uzun kirpikleri kaygılı ıslak

Saçları yüzüme değer uykumda

Soluğu derimde ürperir korkak

*

Esmer elleri var sevdalımın

Yorgun elleri var sevda şaşkını

Gülüşü kinini seven bir bıçak

Yaşamak yanılmak ölmek bıkkını

*

Yorgunsam bezginsem çaresizsem

Onu düşünürüm üzgün ve kırgın

Türkülerle avunması gibi

Yorgun bir çingene açlığının (Sayfa: 33)

KO

*

Ateş gözlüm, rüzgâr saçlım, dar ağızlım

Ko görsünler

Ko desinler -ağızları kan dolası-

*

Ben sağırım (Sayfa: 34)

KRİZ

*

Benim gözlerim yok

Bu gözler palyaço gözleri

Bu düzen düzen gülüşlere çizili ağız

Benim değil

*

Sen bilmezsin daha inançsızlıklara tutsaklığımı

Tutsaklığımı ateş çemberlerine

Nasıl daralır çemberler bilmezsin

Gülüşlerinle

*

Gülme n'olur gülme

Gülme belki de çıldırırım

Yıkarım töreleri bir bir

Severim seni

Belki ağlarım (Sayfa: 35)

(E - 2)

*

Öyle çılgın güzel ki yasaklar

Öyle yasak ki sana değmek

*

Ellerin olmalıyım (Sayfa: 36)

İLK SABAH

*

Ellerin bir yanda ekmek bir yanda

Bölüşülür yudum yudum bir tutku

Günaydın sevdiğim

*

Dudakların çaydan daha sıcak

Saçların gözlerin nasıl uykulu

Günaydın sevdiğim

*

Gün bir kez daha böyle doğar mı

Biraz böyle şaşkın böyle mutlu

Günaydın sevdiğim

Günaydın kuşku (Sayfa: 37)

yasak/1966

EZGİN DESTAN (Sayfa: 47)

İŞTE BÖYLE (Sayfa: 48)

SAVAŞ AYIRMAZ SEVİŞENLERİ (Sayfa: 52)

*

KİMLİK KARTI

*

''Ben dedim mi

Onbeşinde bir kız düşünün hemen

Sevmesi sevilmesi

Güneş gibi aydınlık

*

''Ben'' dedim mi,

Onbeşinde Cibali'de tütünde

Islak uçuk elleri

Tedirgin bir uykuyu akşamları örtünen

*

İnceden boyu posu

Hafiften öksürüğü

Komşulardan gizlenen (Sayfa: 63)

*

DALGIN

*

Düştü Kezban düştü Ayşe düştü aşk

Küçük dişlilerine gecenin

Seni beklerdim son vardiyada

Esmerim

*

Düştü Hacer düştü Hasan ardarda

Gece saatlerine atölyelerin

Hani eteğinden tutacaktın çocukları

Ağlatmıyacaktın

Su verecektin hani

*

Neredesin

Ellerim (Sayfa: 65)

direnç/1977

*

- Bırakma yaşamayı bırakma umudu

Daha çok yok sabaha - (Sayfa: 69)

*

İŞİTİN AYRIKOTLARI

Bu yüreğin dört kapısı sarısıcağa bakar

bozkır sıcağına

başlamadan biten bahara

yazla başlayan başkaldırmaya

usulca çamura dönüşen ırmaklara

serini ararken boğulanlara

*

Bu yüreğin dört kapısı

bozkıra açık

Analığı, şairliği, evcilliği eksik

acımadan, kırgınlıktan dövüşken bir yürek

sarısıcağa gömülü bebeleri

gurbete verili bebeleri düşlüyor

dervişlerin ak eteğine sığınan

yavrusuz ceylanları

*

Bu yüreğin dört kapısı

çaresizliğe kapalı

duy sarısıcak, duy batak çamur

işitin ayrıkotları (Sayfa: 71)

*

SU

- Kurşunlar göğse değende

Suyu söyler savaşçı -

*

Su

Ey büyük su

Kurşunlar göğse değende savaşçının söylediği

İnlediği gebe kadınların

Ey kumsalda küçük damla

Kayalar üstünden aşanda, kerpiç evleri basanda

Çarıkların hamalı

*

Ey dağlara saklayıp türkülerini

Çığlıklarıyla değirmenler dönen

Ve vurulduğu zinciri seven

Çirkin kölesi aydınlığın

Yarın seni dağlara çakacağım

Ki ovaya dökülsün ışıkların

*

Su

Ey büyük su

Gücünü bilmeyen dev

Ey çirkin uyku (Sayfa: 74)

*

HANGİ KAN

Bir sözle kuruldu dünya

Hep o sözü aradım ve buldum: Emek

Dokunulmamış toprağı işlemek

Dokunmak ayva tüylü sevgili yüze

Ve kan ter mutlu varmak uykuya.

*

Emek:

Dizgin vurmak suya

Su gibi akıtmak iplikleri

Harfleri iplik gibi dokumak

Ve soğumadan alın teri

Düşünmek yarın işleyeceğini.

*

Emek paramparça kâğıt paralarla

Satıldığında kaç yaşındaydı dünya.?

*

Emekle oluştu dünya

Sonra ellerimiz kilit vurdu uykuya

Atıldı bir bir arkadaşlarımız

Suyu yitmiş bir yemiş gibi

Kanı azaldıkça.

*

Ne zaman öğrendik direnmeyi

Birbiri ardına toplanmayı

Yürümeyi..

*

Osmanlı tarihi söyler

Tersane grevi

Tramvay grevi..

*

Ya daha önce

Piramit yontulurken

Hangi kan karıştı harcına

Hangi kan.? (Sayfa: 78-79)

ARALIKTA BİR AKŞAM (Sayfa: 80-81)

BURDA YA DA ANGOLA'DA (Sayfa 82-84)

*

- Su, dikenin korkusudur

Çocuk, korkusudur ölümün

Bilmek, karanlığın korkusu

Uyku kimseyi korkutmaz

Ama ninnilerden korkun - (Sayfa: 89)

TEKERLEME (Sayfa: 91-92)

AKŞAM TÜRKÜSÜ (Sayfa: 98-100)

*

İNSANLAR ÖLDÜRÜLÜRKEN (Sayfa: 103-104)

BİR ANNENİN NOTLARI (Sayfa: 105-106)

*

- Her şiirin sonunda bir çığlıktır beklenen

Bir kuru dal çatırdar

Rüzgâr eğer bir otu - (Sayfa: 107)

*

YAZ ORTASI ÜŞÜMEK

*

Kar durdu

Yaslı bir köylü yüzüyle

Bezgin ve dinç

Doya doya gülmemişliğin dinçliği belki bu

Belki hep borçlu olmanın

*

Kar durdu

Bir çocuğun ilk kımıltısı gibi

Beklemede bıraktı sessizliği

Gün - hep buruşturup attığımız - gün

Üstünde yarım bir söz

Işıltıya durdu: sev...

*

Kar durdu

Durdu saatleri kuşkunun

Karın üstünde yarım bir ayak izi

Bir silik söz: Belki ... yarın (Sayfa: 109)

*

GÜNEYİ İĞDE AĞACI TARLANIN

*

Tıkız yüreğini kan tutmuş

Sağır tarla günden güne kururdu

*

-----Alın teri yağmur sevinci midir.?

*

Yanaşmanın Mıstığı küçümser

Yanaşmanın Mıstık peşinde jandarma

Dikilir annacına türküye dururdu

*

---Bozkırın ortası da bir top diken

---Ben adama yar veremem sağiken

*

Dedesinden kalmış üç yeri belli

Doğusu tekirkaya, batısı mezarlık

Kuzeyi top ağaç, ya güneyi.?

Güneyi çakırdikeni

Güneyi belirsiz, ağa çiftliğine bitişik

Sürer bunca yıl

*

---Kim işitmiş

*

Eker bunca yıl

Gözlerinden ellerinden belli

*

Tarla cılız bir kadın gibi kıskanç verimsiz

Esirger samanı, inadına esirger taneyi

Tıkız yüreği kana durmuş

Dikilir dururum da gecede yeşertmez

Tarlanın güneyinde ben

Mıstığın azığından iğde

Parlak kabuğum, kokulu özüm, çekirdeğim

Yeşerir yeşerir varamaz göğe

Ben acı yemişi iğde

Ana komşusu çınarın türküsü dudağımda:

*

---Gel göğü büyütelim

---Bir küçük yıldız için

---Rahat ağlasın diye karısı

---Askerciğin

*

---Gel göğü büyütelim

---Bir küçük yıldız için

---Yitik bebelerin

---Anneleri sevinsin

*

---Gel göğü büyütelim

---Belki askerler ölmez

---Gülümser anneleri

---Sağlıklı bebeklerin

*

Isırmaz köpeği fakirin

Eli yetmez

Alır tarlasını, karısını ağa

Alın teri faizciye gider

Kara yazısı

Kara yazısı beni yeşertmez

Bir sağır taş kapar yolumu

Kılıç kılıç öfkemi böler

*

Nice savcı duymadı

Vurdular Mıstığı bir ala gece

Kanı sımsıcak taşa değdi

Değdi öfkeme

Beşikte bebesi kaldı

El hizmetinde karısı

Tarlası bey elinde

Kanı sımsıcak öfkeme değdi

Büyüdüm yardım taşı birdenbire

Kokuladım yeşilledim kıracı

*

Öfkemin rüzgârıdır dolaşır

Kokum boyu tirenlere savcılara koşarım:

Güneyi iğde ağacı, güneyi iğde ağacı tarlanın (Sayfa: 110-112)

HALICI TÜRKÜSÜ

*

''Vurma kardaş vurma kama yarası

Bura meydan yeri değil sokak arası''

(..)

''Vurma kardaş vurma erenlerdenim

Kardeş kurşunuyla ölenlerdenim.'' (Sayfa: 121-122)

*

- Batan gemilerden öncelikle kurtarılmasına çalışılanlar hiç değişmez: Kadınlar ve çocuklar. Batan ülkelerde de en çok ezilenler, hor görülenler aynıdır: Kadınlar ve çocuklar. Belki de bu yüzden devrimler çocuklar için yapılır. Çocukluğunu bilmeden büyüyen çocuklar için.. - (Sayfa: 125)