Adonis (Ali Ahmad Said Esber) - New York'a Mezar (Çeviri: Özdemir İnce)

Arka Kapak:

*

Adonis, 1986 yılında Paris’te tanıştığımız zaman Arap dünyasının ve Arap dilinin yaşayan en büyük şairiydi. Şimdi, 2012 yılında, dünyanın yaşayan en büyük şairidir.! Benim de içinde yer aldığım bu tarih parseli içinde ve döneminde hiçbir şair onun kadar üç boyutlu yazınsal devrim yapamadı.
*
Almanlardan Goethe Ödülü’nü aldığı, İsveçlilerin Nobel Ödülü’nü alamadığı 2011 yılında dünyanın yaşayan en büyük şairi. Tedbirli davranıp “Dünyanın yaşayan en büyük şairlerinden biri” diyebilirdim. Bilerek demedim.!
*
Benim büyük şairim, şiir yazmakla yetinmez, onunla doymaz, edebiyat ve şiirin tarihi, sosyolojisi, felsefesiyle de ilgilenir. Adonis araştırma ve denemeleriyle bir işi tam anlamıyla yapıyor. Benim büyük şairim bunlarla da yetinmez, ülkesinin ve dünyanın siyaset ve kültür sorunlarıyla da ilgilenir, Beyrut’ta 60’lı yıllarda yayımladığı Mavvakif dergisinin adının ifade ettiği tarzda “tavır” alır. Adonis şiirleriyle, denemeleriyle, gazete yazılarıyla, konuşmaları ve demeçleriyle bunu da yapıyor.
*
New York’a Mezar ile Arap dilinin şiiri, geleneğin zincirlerinden kurtulmuş ve çağdaş şiirin doruklarına çıkmıştı. Adonis, insan bedenini ruhun mezarı olarak tanımlayan Platoncu felsefenin tersine insan bedenini gerçek yerine yerleştirdi. İsyancı ve devrimci bir beden, bir kafa ve bir ruh.!
*
Özdemir İnce

*****

Evrensel Sürgün:

*

''Kendisini ve şiirini Türkiye'de tanıyan yoktu. Seksenli yılların başında, hakkında ne düşündüğünü sorduğum Abidin Dino, bizim Yahya Kemal'e benzediğini söylemişti. Bu, benim beklediğim bir cevap değildi. Yahya Kemal geçmişe tapar, Adonis ise geçmişi hallaç pamuğu gibi atar.'' (Sayfa: 12)

*****

''New York'a Mezar'ı 1989 yılında Varlık Yayınları'ndan yayımladım. Adonis o yıl TÜYAP Kitap Fuarı için İstanbul'a geldi. İlk gelişiydi. Daha sonraki dönemde sık sık geldi. İdealindeki, 'Müslüman halkın yaşadığı laik cumhuriyet' örneğini bulmuştu. Her şeye karşın.!
Tarık Akan, 1995 yılında bana telefon etti ve Uluslararası Nâzım Hikmet Ödülü'nü Adonis'e vermeyi düşündüklerini, kabul edip etmeyeceğini kendisine sormamı istedi. Adonis, o sırada Londra'da bir arkadaşının evindeymiş. Oraya telefon ettim ve Nâzım Hikmet Vakfı'nın kendisine vermeyi düşündüğü 10 bin dolarlık ödülden söz ettim. ''Sen ödül jürisinde misin, jüride isen ödülü alamam,'' dedi. Üye olmadığıma yemin ettim. O da Nâzım Hikmet adına verilen bu ödülü almaktan onur duyacağını söyledi.'' (Sayfa: 12-13)

*****

''Kitap'' (Adonis'in yazmış olduğu), Peygamber'in ölümünden sonra ve halifeliğin kurulmasından itibaren, X. yüzyılın yarısına kadar, Arap tarihinde yapılan bir yolculuktur. Dante'nin İlahi Komedya'sı benzeri bir yolculuk. Ancak Dante'nin göksel Cennet ve Cehennem'inin tersine Adonis'in Cennet ve Cehennem'i, bu dünyadadır. Arap'ın yaşadığı, düşündüğü ve yazdığı yerdir.
Tasarlanış bakımından eşi benzeri olmayan bu kitap, üç boyutlu ve çok katmanlıdır; sol tarafta anlatıcının metni, sağ tarafta şairin metni, aşağıda (dipte) açıklamalar ve notlar.
Adonis bu kitabı için, ''Arap tarihinde yapılan epik bir yolculuk ve bir başka deyişle bu tarihi şiirsel olarak okumaktır,'' diyor.
Gerçekten çoğul bir kitap, şiir sanatında gerçek bir devrim. Nâzım'ın Memleketimden İnsan Manzaraları gibi ama bir başka boyutta büyük bir şiirsel devrim.
*
Dip Not: Şair Metin Fındıkçı, ''Kitap''ın tamamını Arapça'dan Türkçeye çevirdi ama bir yayıncı bulamadı. Kitap 19*22 cm üzerinden yayımlanabilir. Birinci cilt 400 sayfa. Belki de bu nedenle yayıncı bulunamadı.'' (Sayfa: 14)
*
Özdemir İnce, Cihangir, 7 Aralık 2011

*****

Ali Ahmad Said Esber'den Adonis'e:

*

''Suriye'nin 1944 yılında bağımsızlığına kavuşması ve Şükrü El-Kuvvetli'nin ilk cumhurbaşkanı seçilmesi Ali Ahmad Said'in yaşamında ''Binbir Gece'' mucizesini yarattı: Yeni cumhurbaşkanının ülkeyi kendi gözleriyle tanımak için başladığı gezi, onun yaşamında belirleyici bir etken olacaktır. Şükrü El-Kuvvetli'nin bir geziye çıkacağını duyan Ali Ahmad Said, babasına bu olay üzerine bir şiir yazacağını söyledi (''durum'' şairi ve halk şiiri geleneğine tam anlamıyla uygun bir davranış). Babası ona, ''Oğlum sen kimsin ki koskoca cumhurbaşkanı önünde konuşacaksın.?'' dedi.
Ama Eş-Şuara (Şairler) suresinin sözünü ettiği şeytanlara kulak veren bu oğul, dediği gibi, şiiri yazdı ve cumhurbaşkanıyla birlikte binlerce Suriyelinin huzurunda okudu. Mirene Ghossein'in belirttiğine göre, şiir, cumhurbaşkanını, şimdiye kadar kendi ülkelerinin yönetiminde söz sahibi olamamış halkla işbirliği yapmaya çağırıyordu. Genç şair, ''Her iki taraf da güven ve sabır göstermeli, vatandaşlık ilkelerini bilmeli. Halk elini uzatıyor,'' diyordu. Ali Ahmad şiirini bitirince cumhurbaşkanı yerinden kalkıp genç şairi alnından öptü ve, ''Söyle bakalım ne istersin.?'' dedi.
''Okumak istiyorum.''
Ali Ahmad, bir hafta sonra cumhurbaşkanından bir mektup aldı. Bir liseye kaydı yapılmıştı ve Tartus kentine gelmesi isteniyordu. Ali Ahmad burada üç yıl kaldı, Daha sonra Latakia'dabir devlet okuluna gitti ve on iki yıllık okulu beş yılda bitirip diplomasını aldı.'' (Sayfa: 17-18)

*****

''Bilindiği gibi Adonis; Sümer, Hitit, Bâbil ve Fenike kaynaklarından Antik Yunan'a kadar gelen öyküleriyle bir Fenike ''erkeklik'' tanrısıdır. Bu söylenceye göre Adonis'e âşık olan Aphrodite'yi kıskanan Tanrıça Artemis, onun (Adonis'in) üzerine domuz saldırtmış, Adonis'in kanlarıyla sulanan topraktan ''Manisa lâleleri'' bitmiş. Adonis ölünce Tanrıça Aphrodite [Fenike kaynaklarına göre İştar] onu kurtarmak için ölüm ülkesine inmiş. Ölüm ülkesi tanrıçası Persephone de Adonis'e âşık olunca iki tanrıçayı kırmak istemeyen Zeus, Adonis'in bir yıl yer altında, bir yıl yer üstünde kalmasını buyurmuş. Bu söylence, Suriye kralı Theios'un kızı Myrrha [kimi kaynaklara göre, Kıbrıs kralı Kinyras ile kızı Smyrna] ile sevişmelerinden doğan Adonis yorumundan daha yakın Ali Ahmad Said'in Adonis'e dönüşümüne. Kral, seviştiği kadının kendi kızı olduğunu öğrenince çok kızmış ve kızını öldürmek istemiş. Tanrılar kıza acımış ve onu mersin ağacı (murt, murtos) yapmışlar. Adonis de bu mersin ağacından doğmuş. Bu söylenceleri bilgiçlik taslamak amacıyla aktarmadım: Adonis, Ali Ahmad için bir simgedir, belli aralıklarla sürekli ''diriliş''i, değişimi ve bir kimlik arayışını simgelemektedir.'' (Sayfa: 18-19)

*****

''Adonis, çocukluk ile yoksulluk arasında bir benzerlik olduğunu söyler: Çocukluk yalnızca saflık ve doğaya yakınlık dönemi değil, aynı zamanda mülkiyetin olmadığı bir çağdır.'' (Sayfa: 20)

*

Özdemir İnce, Ankara, 2 Kasım 1987

*****

BİR SÖYLEŞİ: BURADA SÖYLEDİKLERİMİ BİR ARAP GAZETESİNDE SÖYLEYEMEM:

*

ABD'nin Irak'ı işgali konusunda Özdemir İnce ile yaptıkları söyleşiden:
*
''Adonis: ..Din ile politikayı mutlaka ayırmak gerekiyor. Bunun için İslam'ın yeni bir bakışla okunması gerek. İslam'ı da bütün dinler gibi iki düzlemde ele alabiliriz. Bireysel ve kişisel inanç olarak İslam. Bireyin kişisel inancı olan İslam'a saygı göstermek zorundayız. Sadece İslam'a değil, din ve inanç ne olursa olsun hepsine. Ama kurum olarak İslam'ı aşmak zorundayız. Bana göre, İslam bir kurum olarak çağımızın sorunlarına çağdaş bir yanıt bulacak durumda değil. Bana kişisel olarak bu alanda hiçbir şey söylemiyor. Ama şunu kesinlikle belirtmeliyim ki bir inanç olarak, bir din olarak İslam'a karşı değilim.'' (Sayfa: 28)

*****

''Adonis: Eğer bir müslüman toplumda insanların mümin olmak kadar ateist olmaya da hakları yoksa bu işte bir terslik var demektir. Eğer İslam'ı yeniden okuyabilirsek, Kuran'ı yeni bir gözle okuyacak olursak, onun demokrasiye karşı olmadığını görürüz. İslam, günümüzde müslüman ülkelerde uygulandığı biçimiyle demokrasiye karşıdır.''

(Sayfa: 30)

*****

''Adonis: (..) Söyler misiniz bana, Türkiye'de herhangi bir kimse İslam hakkındaki düşüncelerini özgürce söyleyebilir mi.?'' (Sayfa: 33)

*****

''Adonis: Tektanrılı (monoteist) dinler ömrünü tamamlamıştır, işlevleri sona ermiştir. Bunu söylemeye cesaret etmeliyiz. Tektanrılı din anlayışını gözden geçirmeliyiz. Örneğin tek tanrılı dinler ile tek tanrılı dinler öncesi (premonotheisme) dinleri ele alacak olursak.. Dikkat ederseniz ''paganizm'' demiyorum, ''tek tanrılı dinler öncesi (premonotheisme)'' diyorum. İsterseniz tek tanrılı dinler (monoteist) uygarlığı ile tek tanrılı dinler öncesi (premonoteist) uygarlıkları karşılaştıralım: Premonoteist toplumun uygarlık, kültür, şiir, felsefe, mimarisini monoteist toplumunkilerle karşılaştıracak olursak; premonoteist toplumun uygarlık, kültür, şiir, felsefe ve mimarisi monoteist toplumun uygarlık, kültür, şiir, felsefe ve mimarisini fersah fersah aşar. Monoteist uygarlık sadece savaş, milliyetçilik, ırkçılık ve diktatörlükler yarattı. Bunu söylemeye cesaret etmek lazım. Evet monoteizm, bilimi ve tekniği yarattı; ama kültür adına ne varsa premonoteizm yarattı. Monoteist toplumda, premonoteist toplumun mimarlarını, heykeltıraşlarını, filozoflarını aşan mimarlar, heykeltıraşlar, filozoflar var mı.? Firavunlar Mısırı'nın, Sümerleri, Grekleri hangi monoteist uygarlık aşabildi.? Günümüze kadar Platon, Aristotales ve Herakleitos'u geçemedik. Hiçbir şiir Gılgamış'ı, Homeros'u geçemedi. Monoteistler bunu düşünmeli, düşünmeye cesaret etmeli, söyleyebilmeli ve eleştirebilmeli. Monoteizm gelecek için olumlu adımlar atmadı. Hatta monoteizmin insanlığın göçüşünün başlangıcı olduğunu da söyleyebiliriz.'' (Sayfa: 35-36)

New York'a Mezar I:

*

''New York,
bir kadın - bir kadın heykeli.
---Bir elinde Özgürlük dedikleri kâğıt parçasını
---Tarih dediğimiz kâğıt tomarını tutmaktadır.
---Adı dünya olan bir çocuğu boğmaktadır öteki eliyle.''

(Sayfa: 41)

*

2:

*

''Ve okudum: Beyrut'un ve daha başka yerlerin fareleri şişip kabarıyorlar bir Beyaz Saray'ın ipeğinde, kemiriyorlar insanları kâğıtla silahlanıp,
okudum: Alfabenin bahçesinde kalan domuzlar ayaklarıyla çiğniyorlar şiiri..'' (Sayfa: 44)

*

''- böylesi bir yerde caz konserini,
- böylesi bir evde mürekkepten başka bir şeyi olmayan kişiyi,
- böylesi bir ağaçta bir şarkıcı kuşu,
ve ilân etmek için:
*
- uzay kafes ya da duvarla ölçülmüştür,
- zaman ip ya da kırbaçla ölçülmüştür,
- dünyayı kuran düzen, kardeş cinayetiyle başlayan düzendir,
- ay ve güneş, sultanın sandalyesinin altında parlayan iki dirhemdir.'' (Sayfa: 45)

*

''Ve hiç unutmuyorum: Ülkemde sıra sütunların ve yasağın, sandalyen ve adamın var New York. Ve her şey satılık: Gece ve gündüz, Mekke'nin taşı ve Dicle'nin suyu. Ve haykırarak açıklıyorum: Buna karşın, soluk soluğasın -Filistin'de, Hanoi'de, Kuzey'de ve Güney'de, Doğu'da ve Batı'da savaşıyorsun ateşten başka tarihleri olmayan insanlara karşı. Ve diyorum: Hepimiz kesik başını bir tepside taşıyor Vaftizci Yahya gibi ve ikinci doğuşunu bekliyor.'' (Sayfa: 46)

*

3:

*

''Parçalanın özgürlük heykelleri, güllerin ustalığını öykünen bir ustalıkla göğüslere saplanmış çiviler.'' (Sayfa: 47)

*

''Söz öldü, çünkü söz alışkanlığını bırakıp mimiğe alıştı dilleriniz.
(..)
Nesnelerin en hafifidir söz. Onun içindedir her şey. Yön ve andır eylem, bütün yönlerdir söz ve bütün zaman. Söz eldir, el düştür.'' (Sayfa: 48)

*

5:

*

''New York = Deliliğin gürültülü ırmaklar halinde fışkırdığı yeryüzü kabuğundaki delik.'' (Sayfa: 53)

*

6:

*

''Vurgunum ben tufana dönüşen bir güvercin olan gözyaşlarının oyununa. ''Tufana gereksinimi var dünyanın..
Gözyaşları dedim, öfke demek istedim ama.'' (Sayfa: 56)

*

7:

*

''Aklı kanla, kanı zincirle tıkabasa doluyken nasıl isyan edebilirdi bu insan.?'' (Sayfa: 58)

*

8:

*

''Ve ben şafakla kalktım, dönüşten az önce, ''New York.!'' diye haykırarak.
Çocukları karla yoğurup çağın pastası yapıyorsun. Oksittir sesin, simyaların en zehirlisi. Adın uykusuzluktur, soluk tıkanması. Kurbanlarına şölen veriyor Central Park ve ceset ve hançer hayaletleri görünüyor ağaçların altında. Yalnızca rüzgâr kalıyor çıplak dallara, yolcuya kesik yol.'' (Sayfa: 59)

*

9:

*

''Zamanı bildiriyor saat''. (New York - Yöntem, Pavlov'un yöntemi ve kendi deneyimlerinin köpekleridir insanlar.. ortalığı kasıp kavurduğu yerde savaşın, savaşın, savaşın.!)
''Zamanı bildiriyor saat''. (Bir mektup geliyor Doğu'dan. Bir çocuk yazdı bunu damarlarıyla.)
*
Okuyorum onu: Oyuncak bebek güvercin değil artık.
Top, makineli tüfek ve tüfek artık oyuncak..
Cesetler, Hanoi'yi Kudüs'e, Kudüs'ü Nil'e
Bağlayan ışık yolları üzerinde. (Sayfa: 62)

*

10:

*

''Böylece,
omuzlarımda taşıyorum Küba'yı New York'ta, soruyorum: Ne zaman gelecek Castro.? Ve bekliyorum Kahire ile Şam arasında, yarı yerinde yürünecek yolun..
*
..Özgürlükle buluştu Guevara. Onunla girdi zamanın yatağına, birlikte uyudular. Bir daha bulamadı onu uyanınca. Uykuyu bırakıp düşe girdi, Berkeley'de ve Beyrut'ta, her şeyin her şey olmaya hazırlandığı öteki arı kovanlarında.''
*
New York, 25 Mart
Bikfaya, 15 Mayıs 1971 (Sayfa: 66)

*****

Bu Benim Adımdır:

*

''..ilerleyin dünyanın mutsuzları, örtün şu paçavra ve gözyaşı çağını..'' (Sayfa: 86)

*

''değiştirme gücüm var: Ateşleme fitili uygarlığın
işte benim adım'' (Sayfa: 88)

*

''Sevdalı ağaçlar çıktılar bir dal sallıyor beni fışkırıyor su
eski çağı tamamlanıyor insanların ben başlıyorum
-----dönenceler yüzüm ve ışığın içinde bir ayaklanma''

(Sayfa: 89)

*

''gecende bir çocuğu var mı tarihimin
ey ocağın külü.?'' 

(..)

''mağarana geri dön ----------- çekirge sürüleridir tarihler
bir orospunun bağrında oturur bu tarih dırdır eder ve
hıçkırır bir kancık eşeğin karnında çürür toprağın kokuş-
masını beklerken bir kurtçuğun içinde yürür mağarana
geri dön ve yere bak utancından'' (Sayfa: 93)

*

''saatlerin açtığı bir boğaza yerleştirdim gözevlerimi soru-
yorum: Haliçsiz bir ırmak mıdır benim halkım.?'' 

(..)

''...Duyuyor musun
dünyanın yüreğindeki hıçkırığı.?'' (Sayfa: 95)

*

pek ender konuşur deniz
ama şöyle dedi:
''mutsuzuz biz
Tarih de mutsuz
yel değirmeninde
dönüp durduğu için''
*
tabutunda mutsuz Yaratıcı
tabutunda mutsuz Yaratık.. (Sayfa: 97)

Pablo Neruda - Kaptanın Dizeleri (Çeviren: Alova)

ÖNSÖZ
*
Pablo Neruda bu şiirleri 50'li yılların başında, İtalya'nın Capri Adası'nda, siyasal sürgünken, birlikte yaşadığı ve daha sonra karısı olan, sevgilisi Matilde Urrutia'dan esinlenerek yazmış. Kitap, 1952 yılında, şairin ismi belirtilmeden, sınırlı sayıda basılmış. Neruda Kaptanın Dizeleri'nin 1963 baskısını adını kullanarak yayımlatmış. Kitabın başındaki açıklamada şöyle diyor şair:
*
''Bu kitabın, şairin ismi olmadan yayımlanması üzerine çok tartışma oldu. Bu arada, kendimle tartıştığım konu, kitabı, o mahrem doğuşundan kurtarıp kurtarmamaktı: kaynağını açıklamak bu mahremiyeti çırılçıplak soymak olacaktı. Bana öyle geldi ki, böyle bir davranış, aşkın ve öfkenin kendinden geçişlerine, bu kitabın doğmasını sağlayan, o kederli ve ateşli iklime bağlı kalmamak anlamına gelecekti.
Bir bakıma, bütün kitapların, yazar adı taşımaması gerektiğini düşünüyorum. Ama ismimi bütün kitaplarımdan kaldırmakla, onu en gizemli olana geri vermek arasında, sonunda, büyük bir zevkle olmasa da, teslim oldum.
Neden bu kitabın gizemini bu kadar uzun süre korudum.?
Bütün nedenlerden, hiçbir nedenden, şundan, bundan ötürü, uygunsuz neşelenmeler için, yabancı acılar için. Parlak bir yoldaş olan Paolo Ricci kitabı ilk kez 1952'de Napoli'de bastırdığı zaman, incelikli bir dikkatle hazırladığı, az sayıdaki nüshanın kaybolacağını ve güneyin kumlarında hiçbir iz bırakmayacağını düşünmüştük. Ama böyle olmadı. Ve onun gizli patlayışını isteyen yaşam, şimdi üstüme yüklüyor, sürüp giden bir aşkın varlığı olarak.
Ve bu kitabı başka bir açıklama yapmadan sunuyorum, benimmiş ve benim değilmiş gibi: yeter ki yeryüzü boyunca kendi başına dolaşsın ve büyüsün. Şimdi tanıyorum onu ve umarım, onun öfkeli kanı da tanır beni.''
*
Alova, Ekim 2015 (Sayfa: 11-12)

*****

KRALİÇE:

*

''Görününce sen
çınlar bütün ırmaklar
içinde gövdemin, sarsar
gökyüzünü çanlar,
ve bir ilahi kaplar dünyayı.
Senle ben, yalnız,
yalnız ikimiz, aşkım,
dinleriz onu.'' (Sayfa: 18)

ÇÖMLEKÇİ:

*

''---------------sanki
çamurdan yapmışlar seni, sevdiğim,
çömlekçi ellerim için benim.'' (Sayfa: 19)

*****

AYAKLARIN:

*

''Ama sevdiğim ayaklarını
yürümelerinden yalnızca
üstünde yeryüzünün, üstünde
rüzgârın ve suların,
ta ki beni buluncaya.'' (Sayfa: 21)

ellerin

*

Uzandığında ellerin
sevdiğim, ellerime doğru benim,
ne getirirler bana uçarak.?
Neden durdular
apansız, ağzımda,
neden, daha önce
dokunmuşum gibi geldi
bana onlara,
geçmişlerdi sanki
var olmadan önce
üstünden alnımın, belimin.?
*
Geldi yumuşaklığı onların
uçarak üzerinden zamanın,
denizin, dumanın,
üzerinden ilkbaharın,
ve koyunca sen
ellerini üstüne göğsümün,
tanıdım o altın
güvercin kanatları,
tanıdım o çamuru
buğdayın o rengini.
*
Bütün yıllarında hayatımın
dolandım arayıp onları.
Merdivenler çıktım,
yollar geçtim,
taşıdı beni trenler,
getirdi beni sular,
sana dokundum sandım
derisinde üzümlerin.
Birden getirdi ahşap
dokunuşunu senin,
gizli yumuşaklığını
bildirdi bana badem,
kavuşuncaya dek
göğsümün üstünde ellerin
iki kanat gibi, orada
bitirinceye dek yolculuğunu. (Sayfa: 22-23)

Gülüşün

*

Ekmeksiz bırak beni istersen,
havasız bırak, yoksun bırakma
ama gülüşünden.
*
Gülsüz bırakma beni,
bırakma kargıçiçeksiz, topladığın,
susuz bırakma
birden sevincinde patlayan,
apansız, gümüş dalgasız
sende doğan.
*
Kavgam çetin benim
geri dönerim yorgun gözlerle
zaman zaman, görmekten
değişmeyen yeryüzünü,
ama başlayınca gülüşün senin
çıkar gökyüzüne arayıp beni,
açar benim için
bütün kapılarını yaşamın.
*
En karanlık saatte
açılır gülüşün, aşkım,
ve birden görürsen
kanımla lekelendiğini
sokak taşlarının,
gül, gülüşün çünkü senin
yepyeni bir kılıç olacak
ellerim için.
*
Yanında denizin, güzün,
yükseltmeli gülüşün
köpüklü çavlanını,
ve ilkbaharda, aşkım,
isterim, beklediğim çiçek
gibi olsun gülüşün,
o mavi çiçek, gülü
yankıyan yurdumun.
*
Gül geceleyin,
gündüzün, ay ışığında gül,
kıvrılan sokaklarında adanın,
gül şu sakar çocuğa
seni seven,
açıp kapadığım
zaman gözlerimi,
gidince adımlarım,
geri dönünce,
esirge benden ekmeği, havayı
ışığı, baharı,
gülüşsüz bırakma yeter
uğruna öleceğim. (Sayfa: 24-26)

*****

SONSUZ OLAN:

*

''Ayaklarından alnına,
yürüyüp, yürüyüp, yürüyüp
tüketeceğim ömrümü
bu bölgede.'' (Sayfa: 34)

YERYÜZÜ:

*

''Ve, ağzının biçimindedir
her yara'' (Sayfa: 42)

*****

YOKLUK:

*

''Aşkım benim,
susuz bulduk birbirimizi
ve içtik bir dikişte
bütün suyu, bütün kanı
aç bulduk
ve ısırdık birbirimizi
ısırışı gibi ateşin,
yaralar açıp ikimizde.'' (Sayfa: 43)

KAYMA

*

Kesilecek
kayarsa ayağın yeniden.
*
Çürüyecek
götürürse elin seni bir başka yola.
*
Öleceksin
ayırırsan yaşamını benden
yaşasan bile.
*
Ölü ya da gölge, sürüp gideceksin,
yürüyerek bensiz yeryüzünde. (Sayfa: 58)

İNCİTME:

*

''İncittim seni ruhu revanım,
yırttım ruhunu senin.
*
Anla beni.
Herkes bilir kim olduğumu benim,
ama bu Ben
ayrıca bir adamdır
senin için.'' (Sayfa: 65)

KUYU:

*

''Gülümse bana pasparlak
yaralarsa ağzım seni.
Zarif bir çoban değilim ben
masallardaki gibi,
iyi bir oduncuyum, paylaşan seninle
yeryüzünü, rüzgârı, dikenlerini dağların.
*
Sev beni sen, gülümse bana,
yardım et, iyi olayım.
Yaralama kendini bende, neye yarar.!
yaralama beni, yaraladın diye kendini.'' (Sayfa: 69)

UNUTUŞ:

*

''Ah, büyük aşk, küçük sevgili.!
*
Bırakmadım savaşmayı.
Bırakmadım yürümeyi yaşama doğru,
barışa doğru, ekmeğe doğru, herkes için,
kaldırıp seni kollarımda
çiviledim öpüşlerime
ve baktım sana, bir daha asla
bakamayacağı kadar insan gözlerinin.
*
Ah, büyük aşk, küçük sevgili.!'' (Sayfa: 75)

DAĞ İLE IRMAK:

*

''Ve diyorlar ki bana: ''Halkın senin,
şanssız halkın senin,
dağ ile ırmak arasında,
açlık ile, üzünç ile,
yapayalnız savaşmak istemiyor,
seni bekliyor, arkadaş.''..'' (Sayfa: 86)

BAYRAK:

*

''Ama kalk,
sen, kalk ayağa,
kalk ama ayağa benimle
çıkalım dışarıya birlikte
dövüşmek için yüz yüze
ağlarıyla iblisin,
açlığı dağıtan sistemle,
örgütlü yoksullukla.'' (Sayfa: 89)

GAZEL VE FİLİZLENMELER IV:

*

''toprağımı getirensin sen bana
çamurunu çocukluğumun'' (Sayfa: 108)

GAZEL VE FİLİZLENMELER V:

*

''Aşkım benim, bir gelincik
bir gerilla savaşçısı gibi
hazırlıklı geldin yaşamıma:
ipektendir okşadığım o görkem
açlıkla, susuzlukla
yalnız senin için getirdiğim bu dünyaya,
ve arkasında ipeğin
demirden bir kız var
yanı başımda dövüşecek.'' (Sayfa: 110)

GAZEL VE FİLİZLENMELER VI:

*

''Geldin yaşamıma benim
bütün getirdiklerinle,
bekledim seni,
ışıktan, ekmekten ve gölgeden yapılmış;
böyle muhtacım sana,
böyle seviyorum seni'' (Sayfa: 114)

Can Yücel Hakkında Yazılanlardan:

 

Türk şiirinin usta isimlerinden Can Yücel'in Muğla'nın Datça ilçesinde yaşamını sürdüren eşi Güler Yücel, 83 yıllık hayatını kitaplaştırdı.
*
Ankara Bilim, Kültür, Eğitim, Araştırma, Uygulama, Üretim ve İşletme Kooperatifi Kalkınma Atölyesi tarafından hazırlanan ve Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından basılan, 'Olduğu Gibi /Güler Yücel' isimli kitap, ülkenin önde gelen şairlerinden biriyle 43 yıl (1956-1999) evli kalan ve ondan 3 çocuk dünyaya getiren Güler Yücel'in hayatını anlatıyor.
*
Usta şairin kaleminden adına onlarca şiir yazılan Güler Yücel, çocukluk yıllarıyla başladığı hayat hikayesinde, Can Yücel ile evli olduğu hayatının en önemli 43 yılını ve sonrasında Can'sız geçen yıllarıyla beraber 83 yıllık bir yaşanmışlığı, tüm gerçekliğiyle kitabında anlatıyor. Otobiyografi niteliğindeki kitapta, Güler Yücel'in gençlik yıllarından fotoğraflar olduğu kadar, üç çocuğunun babası Can Yücel ile Eski Datça'dan hatıraları ve elbette kendi fırçasından hayatını konu alan resimleri yer alıyor. 1000 adet basılan kitap, 161 sayfadan oluşuyor.
*
GELECEĞE NOT DÜŞMEK İÇİN HAYATINI KİTAPLAŞTIRDI
*
Kitabı 2 yıl önce yazmaya karar verdiğini söyleyen Güler Yücel, "Hayatımın, acı ve çile dolu anları kadar, tatlı ve keyifli anları da bu kitapta yer aldı. Ben, 1935'te Fatih'te bir Boşnak Mahallesi'nde dünyaya gözlerimi açtım. Ailem, eski Yugoslavya göçmenlerindendir. Kitabı yazmayı düşündüğün günlerde Rum bir kadın, eski Datça Mahallesi'ndeki evime ziyarete geldi. Evi görmek istiyordu. Yıllar önce ailesinin bu evde yaşadığını söyledi. Eve buyur ettim, çok duygulandı. Kendisini teselli ederken, benim ailemin de eski Yugoslavya'daki evlerini bırakıp, Türkiye'ye geldiğini anlattım. Karşılıklı birbirimizi teselli ettik. O zaman bu kitabı yazmaya karar verdim. Hayat böyle bir şey. Bir yerde bırakıyor, bir yerde devam ediyor. Esas olan devamlılık. Geleceğe not düşmek adına hayatımı kitaplaştırdım" dedi.
*
‘EDEBİYATÇI DEĞİLİM’
Kendisini edebiyatçı olarak nitelendirmediğini ifade eden Yücel, “Ben edebiyatçı değilim, resim yaparım. Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun talebesiyim. Ondan, resim adına çok şey öğrendim. Türkiye'nin en iyi sanatçılarından biriydi. Hem Doğu'yu, hem de Batı'yı çok iyi bilirdi. Eski Datça'ya gelince, bir atölye kurup resimler yapmaya başladım. Can'ın, resme hiç kabiliyeti yoktu. O şiir yazarken ben de resimler yaparak oyalanıyordum. Çok resmini yaptım. Hayatımı kaleme almaya karar verince, o resimlerin bazılarını kitaba aldım. Kitapta yer alan resimler çok beğenildi. Şimdi, ilk kez bir resim sergisi açmak için hazırlık yapıyorum. Aynı zamanda kitabın imza günü olacak. Ben sanatçı olma iddiasında değilim. Kendime 'sanatçı', 'ressam' denilmesini sevmem. Tersi, bana tüccar hissi veriyor. Hem kitapta, hem de resimlerimde yaşadığımı, kendime dokunan şeyleri konu aldım. Sana dokunan şey, gerçekten dokunuyorsa ve sen bunu aksettirebiliyorsan, başkasına da dokunuyor” diye konuştu. (DHA)

Kaynak: https://www.evrensel.net/haber/349455/guler-yucel-hayat-hikayesini-yazdi?fbclid=IwAR2WNOQQgqEZZli1I8CKJgGFKHe3KD9U4ms5OZWiSuC7LCBVufrn0lXNb9A
*****

Olduğu Gibi / Güler Yücel (İngilizce Altyazılı)
*
https://vimeo.com/101206358?fbclid=IwAR0S8sU3YRUk3eXA1XWX-8AX5ryCCFdNBUqnp2Tl48qDd1h0Lh1oMbzZ7Lw

Gökmen ÖZCEYLAN / 4 Şubat 2018
*******************************************
Babalar ve oğulları Can Yücel
*
Can Baba çocuklarına nasıl bir babaydı bunu ben bilemem. Su’ya, Güzel ‘e ve Hasan’a sorun onu. Ama bana sorulursa baba öğretendir...
***
HAYATTA BEN EN ÇOK BABAMI SEVDİM
*
Hayatta ben en çok babamı sevdim.
Karaçalılar gibi yardanbitme bir çocuk
Çarpı bacaklarıyla—ha düştü, ha düşecek—
Nasıl koşarsa ardından bir devin,
O çapkın babamı ben öyle sevdim.
…
En son teftişine çıkana değin
Koştururken ardından o uçmaktaki devin,
Daha başka tür aşklar, geniş sevdalar için
Açıldı nefesim, fikrim, canevim.
Hayatta ben en çok babamı sevdim.
***
Oğlum sesleniyor yan odadan. ‘Baba nerede kaldın? Ya bir seferde tamam sen takımları hazırla ben geliyorum dedikten sonra beni playstationın başında ağaç etmesen.’
*
Baba…
*
Can babaya neden baba diyor acaba bunca insan?
*
Oğlum bana baba diyor biliyorum çünkü babasıyım. Ben babama baba diyorum çünkü o benim babam. Ama ben Can babaya neden baba diyorum, onu biliyor muyum diye sordum kendime. Babasına yazdığı; bir babanın bir şair çocuğundan duymak isteyeceği en güzel kelimelerle edebiyat tarihine, bizlerin dillerine dolanan bu şiiri çok sevdiğimden olabilir. Olabilir ancak herkesin ona baba demesinin daha fazla derinliği olduğunu düşünüyorum. Nasıl bir babaydı acaba Su için, Güzel için, veya Hasan için?
*
Onu tabi ki de çocukları bilir, söyler. Ancak benim için veya benim gibi düşünenler için nasıl bir babaydı derseniz?
*
O benim babalığımın sırlarında gizlidir.
*
2013 baharıydı. Sanırsam mayıs ayının son günleriydi. Tüm haberler yayınlarını durdurup, Taksim’de bir ağaç sökmesiyle filizlenen protestoların dalga dalga yayıldığını anlatıyordu. Biz de kilitlenmiş devamlı oradan gelen haberleri izliyorduk. Kimi kanallarda penguen belgeselleri ön tercih olarak seçilse de böyle bir akışa kim ne kadar kayıtsız kalabilirdi? Müthiş bir heyecan sarmıştı hepimizi. Evde tam bir şaşkınlık, heyecan, biraz da kaygıyla karışık umut fırtınası esiyordu. Bitti denilenin başladığına bir tarihsel tanıklık. ‘Bu yeni nesil gençlerden bir bok olmaz’ diyen eski solcu ağabeylerin sus pus oturuşunu izliyorduk. Devlet memuruydum sonuçta. Mesaim de vardı bir gün sonra, ancak içim içimi yiyordu o sırada televizyonun karşısında. Zonguldak’ın en küçük ilçelerinden birinde çalışıyordum. Arabaya binip orada olmam en fazla altı saat sürecekti. Tek başıma gidip orada o çocuklara el verebilecektim. Eşim o gün beni sakinleştirdi. Dur hele, yarın bir planlama yapalım işleri yoluna koyalım öyle gideriz. Oğlumuz sekiz yaşındaydı. Ona bir yol bulup öyle çıkar gideriz demişti. Gece boyu içim içime sığmıyor. Televizyonun karşısından bir an olsun kopamıyordum. İyi ki de eşim benim o gece beklememi sağlamıştı. O gün ona kızmıştım ancak şimdi geriye dönüp düşününce ne kadar iyi bir karar verdirmişti. Hayatım boyunca milyonlarca yanlış karar veren ben, o gece hayatımın en önemli, doğru kararını verecektim.
Bizim gibi hayata insandan yana bakmaya çalışan insanların, çocukları olduktan sonra hep içinde şöyle bir soru beliriyor: Oğlum da benim gibi insandan yana, doğadan yana, hayvanlardan yana bir dünya düşüne tutunabilecek mi? Paylaşmanın kıymetini, şu bencilliğin sistemsel olarak hayatlarının her alanına sindiği, eğitim adı altında derinden içlerine işlendiği bu günlerde benim anlatmamla, benim yaşamımla öğrenebilecek mi? Gelecekte torunlarına bir tane daha fazla ağaç gölgesi bırakabilmek için gerekirse gidip bir barikatta dövüşebilecek mi?
Açılabilecek mi fikri, canevi, nefesi… *
*
O gece kararımı verdim. Oğlumu da götürecektim. Düşünsenize öyle bir tarihsel dönemden geçiyorduk ki; çocuklarınıza altmışların o paylaşan, direnen, direndikçe insanlık adına dünya adına güzelleşen bir dönemi ne kadar anlatırsanız anlatın. Parasız bir şeyler almayı... Para karşılığı beklemeden bir şeyleri birilerine sadece ihtiyaçları olduğu için vermeyi... Paylaşmanın en saf, en güzelini nasıl anlatabilirsiniz?
*
Annesiyle her gün odasının dağınıklığı yüzünden kavga eden, üzerinden çıkarttıklarını yerlere atan ve odasını temiz tutma, düzenli tutma konusunda milyonlarca uyarıya rağmen yol alamıyorsunuz. Ona sorumluluğunu anlatmanın bundan daha güzel bir yolu olabilir mi? Her sabah çadırlardan uyanan kalabalığın el ele verip sokakları caddeleri temizleyip, bir gün önce yarattıkları çöpleri toplayışını seyredip sonra hadi baba mıntıka temizliğine demesinden daha güzel bir eğitim düşünülebilir mi?
*
Sıraya girmeyi, herkese tanıdık, tanımadık bütün güler yüzüyle günaydın demesi gerektiğini. Herkesin ellerinde kitaplar, gülen gözler ile geceleri ateşin etrafında Can Baba’dan şiirler dinlemenin güzelliğini.
*
Akşamları sevdikleri huzur içinde yatabilsin diye barikatta nöbet tutmanın, bu nöbet sırasında uykuyu dahi düşünmemenin ne olduğunu nasıl anlatabilirsiniz ki başka türlü?
*
Öyle bir dört gün geçirdik ki çadırda. Oğlumun değişimini eşimle beraber öyle keyifle izledik ki. Anlatamam bunları sizlere.
Baba, dehşet bir kelime aslında. Yaratan bir sözcük. İnsanın varoluşuna öyle yakın bir sözcük ki. Can Baba çocuklarına nasıl bir babaydı bunu ben bilemem. Su’ya, Güzel ‘e ve Hasan’a sorun onu. Ama bana sorulursa baba öğretendir. Öğretirken gösteren. Gösterirken kızan. Öfkesi patlamadan gizleyen, patlayınca da küfredendir. Sistemin kokuşmuşluğu çocuklarına bulaşmasın diye kavga eden, bu sebeple onları mecburen yalnız bıraksa da, içeride damdan damlaya göz olmaz ya* diye dışarıya öğretmeye, onlara su damlası getirmeye devam edendir.
Tavan arası küçülmese de fındık faresi büyüdükçe yeri darlanan çocuklarına:
*
‘Cirit oyna oynayabildiğin kadar
Bulduğun neyse mekân!
Ellerin, ayakların ve çükünle değilse de,
Hala genç kalan aklınla koşmaca oyna.’ * diyendir. Baba, öz babamın dediği gibi doğrunun yanında kalmakla gebereceğini dahi bilsen, vazgeçme diyendir. Senin için duyduğu kaygıları her akşam iki duble rakıya gömüp, kendini telef edendir.
Bilmem Su’yu, Güzel’i ve Hasan’ı ancak Can Baba bunları bize damdan damlaya damlaya topladığı elli ki damlasının her birinde, falakaya yatırılmışken söyledi.
*
…
*
Cama vurulmuş güneş kırıldı
Nar daneleri döküldü suya
Gayrı adam oldu diye babam
Oğlum beni sevse ya
***
Bende Can Baba’nın milyonlarca oğlundan biri olarak: Seni çok sevdik Can Baba …
Bu sevgime yaslanarak oğluma söylediğimle bitireyim bu babalık-oğulluk dersini.
***
SOL AK OĞLUM
*
Solfej öğreniyor oğlum.
Piano çalan bütün nezaketlere,
SOL notasından başlıyor.
Herkes ona DO diyor,
oradan başla....
*
Orası kendi başlangıç evrenidir,
dünyalı müziğin.
Ama o SOL’den başlıyor.
*
Babasından mı öğrendi acep
Yolunu yordamını bilmeden
Doğru yolu bulmayı.
*
Kaynak: https://www.evrensel.net/haber/344808/babalar-ve-ogullari-can-yucel?fbclid=IwAR2Bigih-k5REykwnP-1jQ0WGYmBExVSlWACB7kK0X0jj1UyUjSr2ph66co

Can Yücel - Sevgi Duvarı

Önsöz

Yoldaşlar, yayınlarken bu gecikmiş kitabı,
İt gibi biliyorum, makbul bişey değil bu,
Olsa olsa, bir küçük kentsoylu ızdırabı..
Veyahut iki cami arasında bir mahya,
Rüzgâr vurdukça hani, hep kopacakmış gibi,
Yine de ışıl ışıl, ortada salınır ya..
*
29 Kasım, 1973

*****

Demin

*

Kasvet, elinde bir paslı makas,
İstanbul'un asma köprülerini kasti.
Sevdamızın ipinde cirit oynayan cambaz
Şimdi bir kör satırdır içimizde,
Ha düşer..
Ha düşer..
Ha düşer..
*
Başımızın üstünde demin gülüp duran gökyüzü
Yedekte bir salapurya şimdi (Sayfa: 6)

*****

Olay

*

Göztaşı bir çift göktaşı,
Aldı gitti o kısrak gözlerini,
Yetiş, dedim, yetiş, müneccimbaşı.!
Kaldırmadı bile başını bilardodan,
O mavi, o nehir, o ben ve o kız yokmuş gibi. (Sayfa: 7)

KAR HAVASI:

*

''Şehir demir almış bir gemi karda
Kalktı kalkacak
Belki de seni bekliyoruz böyle
Biliyorum her zamanki gibi
Gene en son dakkada geleceksin''

(..)

''Martı ayaklı tayfalar koşuyor limanda
Açılıyor muyuz ne
Gökyüzü mü yürüyor biz mi gidiyoruz yoksa
Nedir o uzakta kapı mı pencere mi
Sana benzer bir ışık sızıyor ardından
Uykunun gözünde bir gelin teli
Yanıp yanıp sönüyor'' (Sayfa: 8)

PALAS PANDIRAS:

*

''İki at gemi azıya almış
İyi bir haber gibi koşuyordu'' (Sayfa: 11)

ZURNADA PEŞREV

*

Kılçığını yitirmiş bir uskumru yelyeperek yelken kürek dört dönüyordu rıhtımı. Güneşin oltasına takılı bir balıkçı habire kirpiksiz gözlerini kırpıştırıyordu. Ansızın yanımdaki sırada oturanlardan biri: ''İnsan hapşırdığı gün ölmezmiş,'' dedi. Öbürü: ''Geç,'' dedi, ''bu boş lafları.! İster inan, ister inanma, kendi nefesinden gıdıklanacağı tuttu da rahmetli amcamın, güle güle katıldı kaldı olduğu yerde.'' Biraz ötede yerinde yeller esen bir mavnayı bir vinç havada aptal aptal arayıp duruyordu. Döndüm yanımdaki sırada oturanlara: ''Belki de,'' dedim, ''emzikten kesildikten sonra alıştı dünya kendi tırnaklarını yemeye.'' Bellerinde gazete kâğıdından peştemalları, yanımdaki sırada oturanlar bastonlarına asıp suratlarını bikoşu daldılar suya. Peşlerinden uskumru, uskumrunun peşinden balıkçı, balıkçının peşinden güneş, cup cuup cuuup.. Vinç de birer birer toplayıp cümlesini, yükledi yitik mavnaya.'' (Sayfa: 13)

İkimizin Arasında

*

Bir gün şâyet camsız çerçevesiz penceresiz
Bir gün ben, çadır bezi bir perdeden
Günlerin toz-toprak şarkısını çırparken
Canevimin önünden geçersen,
Bir gün şâyet boynumda yemtorbası hayallerim asılı
Bir gün şâyet samançöpü bir sokak dişlerim arasında
Canevinin önünden geçersem,
Anlatırım nasıl nerde
Bir ulu çınara takılı bir kuyrukluyıldız
Bir yeşil telâşta çırpınan ışığımız
Anlatırım nasıl nerde..
Sonra eğilir kulağına derim: Bekle
Çocukken kaçırdığım uçurtma dönsün gelsin,
Hele çarpsın bu çerçi yükü şehirlere,
Hele ürksün fincancı katırları.! (Sayfa: 14)

Buluşmak Üzere

*

Diyelim yağmura tutuldun bir gün
Bardaktan boşanırcasına yağıyor mübarek
Öbür yanda güneş kendi keyfinde
Ne de olsa yaz yağmuru
Pırıl pırıl düşüyor damlalar
Eteklerin uça uça bir koşudur kopardın
Dar attın kendini karşı evin sundurmasına
İşte o evin kapısında bulacaksın beni
*
Diyelim için çekti bir sabah vakti
Erkenden denize gireyim dedin
Kulaç attıkça sen
Patiska çarşaflar gibi yırtılıyor su ortadan
Ege Denizi bu efendi deniz
Seslenmiyor
Derken bi de dibe dalayım diyorsun
İçine doğdu belki de
İşte çil çil koşuşan balıklar
Lâpinalar gümüşler var ya
Eylim eylim salınan yosunlar
Onların arasında bulacaksın beni
*
Diyelim sapına kadar şair bir herif çıkmış ortaya
Çakmak çakmak gözleri
Meydan ya Taksim ya Beyazıt Meydanı
Herkes orda sen de ordasın
Herif bizden söz ediyor bu ülkenin çocuklarından
Yürüyelim arkadaşlar diyor yürüyelim
Özgürlüğe Mutluluğa doğru
Her işin başında Sevgi diyor
Gözlerin yağmurdan sonra yaprakların yeşili
Bi de başını çeviriyorsun ki
Yanında ben varım (Sayfa: 15-17)

Otuzbirinci Nesil:

*

''Şu ağaca yalvarayım en iyisi
Diyeyim ki bre ağaç
Ömrün uykuyla geçiyor nasıl olsa
Bir sefer de ben gireyim düşüne.'' (Sayfa: 19)

BİR NUMARALI HALK DÜŞMANI:

*

''Biliyorum suçluyum razıyım cezama
Çalmadım öldürmedim ama
Daha kötüsünü yaptım
Na'aptım biliyor musunuz Reis Bey
Tuttum insanları sevdim'' (Sayfa: 27)

*****

Altı Kaval

*

Geride kaldı Maltepe
Topağacın dibindeydim
Ötede bir gıdım bulut
Yeşil bir tepsi içindeyim
Bakmayın uzun oturduğuma
Ben bir işin peşindeyim
*
Karşıda bir emekli paşa
Prusya biçimi kümesi
Yumurta çalmış geçen gün
Kenefe kitli beslemesi
Tek horoza vergi ötmek
Tavuklara ceremesi
*
Ahçının elinde bir tava
Tavanın içinde bir uskumru
Hoplatır tavayı ahçı
Kızgın yağdan bütün zoru
Sıçrar uskumru havaya
Sözde hürriyete doğru
*
Veli Bey konuşmaz içer
Kimse bilmez derdini
Bilgi demiş bilim demiş fen demiş
Kötüye yormuşlar fikrini
Okutmuş kitaplarını hazret
Şarkıya vermiş kendini.!
*
Karaborsada ağardı saçları
Kâni Bey kırk yıllık milyoner
Bin lira tosladı Şişli Camisine
Oldu mu sana hayırsever
Öyle bir vatandaş ki efendim
Yüzünüze güller
*
Kavlim benim dostluk üstüneydi
Sevgi üstüne sevinç üstüne
Hiç böyle konuşur muydum ben
Kör kör parmağım gözüne
O biçim işte bu dünya
Altı kaval üstü şişâne (Sayfa: 28-29)

Yurt Yazısı

*

Ne yaman zor imiş yonca yolması
Bizim memlekette adam olması (Sayfa: 30)

*****

Hayırsız Ada

*

Bir haftadır yok yere dolaşıp duruyordum
Bir haftadır içimde bir kırlangıç fırtınası
Siyahın biri konup biri kalkıyor
Şişli'den taa Râmi'ye kadar
Her sokağın ayrı bir kanat çırpışı var
Yeni Cami önlerindeydim sonra
Vapur düdüklerinden anladım
Bir haftadır seni ararmışım meğer
Köprü üstünde Arif'e rastladım
Patiska ararmış fakir
Birlikte Kadıköy'e geçtik
Kardeşliği mavişliği üstünde denizin
Bir yanı ışık bir yanı İstanbul
Şu kahraman harp gemileri de olmasa
Arif patiskayı unuturdu ben seni
Oturur kalırdık Mühürdar'da
Altıyol'da Şadi çıktı karşımıza
O da şeker peşindeymiş
Üç kişi koyulduk yola
-----Yol boyu çamdır püfür püfür
-----Dallarda fingirdek kızlar
-----Teri Mur'ları görünür.
*
Suadiye'de bir eşitliktir başladı
Adam başına değil
Adım başında bir villa
Biz de Panço Villa'yı bulduk
Ahçıymış villaların birinde
Dilber dudağı yapmış o gün
Ednan Beğendi pişirmiş ama
Canı özgürlük çekmiş
İlle de özgürlük dedi
Yetişmez dedik buralarda yemezler onu
Tereotu nane maydanoz
Nutuk otu dersen o başka
*
Vazgeç dedik bu sevdâdan dinletemedik
Takıldı gâvurun oğlu peşimize
Dön babam dön dolaş babam dolaş
Ne sen ne patiska ne şeker ne özgürlük
Anlaşıldı dedik vehpinin kerrâkesi
Bizimkisi boşuna zahmet
*
Nasıl olsa tarihî karanlığımız da bastı
Yürü dedim Arif yürü kardeşim Şadi
Yürü be Panço Villa
Şuradan bir sandal araklarız
Ver elini Hayırsız
*
Ben Şadi Arif bi de Panço Villa
Hep Hayırsız'dayız şimdi
Ne sen ne patiska ne şeker ne özgürlük
Martıları seyrediyoruz artık
O şekere patiskaya özgürlüğe
O sana benzeyen güzelim martıları (Sayfa: 36-38)

BEŞİK DÜRTMESİ

*

Kuzu gibi olun diyorlar
Büyüyüp ortaya çıkınca
Koyun gibi gütmek için sizi (Sayfa: 39)

*****

Eşref Saat

*

Nedir bu içimde kopuşan sevinç
Ölecek miyim ne (Sayfa: 40)

Çoban Havası

*

Uslu bir hayvan şu ağaç
Kolay değil böyle
-----yaprak bir kulübeye bağlı
Gökyüzünün kırıntılarıyla yaşamak (Sayfa: 41)

GO HOME HACI GO HOME

*

Hişt hacı yaylan bakalım
Closed dedik be adam
Paydos c'est fini
Başını bekley'cek değiliz a sabaha kadar
Uyan bre taş arabası
Gözünü seveyim çileden çıkarma beni
Go home hacı go home
Aman beyim allah razı olsun senden
Bişeyler söyle şu dürzüye
Kanımı kuruttu iki saattir
Ne
Asansöre mi binmiş dedin
Fırt inip fırt çıkıyormuş
Hay yedi kat yerin dibine geçsin
Yıl oldu bu masaya çörekleneli
Waiter aşağı waiter yukarı
Bir buçuk şişe viski yuvarladı en azından
Külahıma anlatsın o bu palavraları
Yok efendim buralarda değilmiş kendisi
Memleketindeymiş
New York mu ne karın ağrısıysa
Yüz katlı bir binadaymış
Asansörcülük edermiş
Üstünde kırmızı yelek
Altında siyah pantol
On saattir nöbetteymiş de
Geberiyormuş uykusuzluktan
İne çıka zifiri kararmış
Kara su inmiş ayaklarına
Yediği naneye bak
Beni de patron sanmış
Hiç güleceğim yoktu beyim
Sahi korkmuş mu herif
Ya kovarsa beni diyor ha
İş başında uyumasın itoğlu
Kovarım tabiy
Evde karısı varmış bekleyen
İki de oğlan çocuğu
Öyleyse aklın nerdeydi ulan
Edebinle çalışaydın
Siz söyleyin beyim öyle di'mi yani
Allah lâyiğini versin beyim
Herif sahiden korkuyor benden
*
Hadi hacı yürü bakalım
Bırak bu patron polimlerini
Öyle ötlek ötlek bakma yüzüme
Ha şöyle dayan koluma doğrul
Ben de yorgunum a ziyanı yok
Bir de taksi buluruz sana
Ha gayret aslanım ha gayret
Çoğu gitti azı kaldı
*
Go homo hacı go home (Sayfa: 44-45)

*****

BELKİM BİR KERTENKELEYDİM

*

Belkim bir kertenkeleydim
-----piç edilmiş bir yağmurun serini
bir güzelin çirkiniydim
-----çirkinlerin en güzeli
yeşil koşsa güneşlerin gölgesi
-----ben en hızlı yeşiliydim
kurbağa yarışlarında annemin
*
çatal matal kaç çataldım kim bilir
-----bin dereden bir kendimi getirdim
haydan gelip huya giden bir huysuz
-----heyheyler içinde bir heydim
belkim yedi belkim sekiz belaydım
*
düdük çalar hırsızlanmış polisler
-----ben korkudan üstlerime işerdim
üç yıldızlı bir albaydı gökyüzü
-----karşısında önüm açık gezerdim
ağzı bozuk meymenetsiz bir ozan
-----rus cenginde çağanozdum bir zaman
*
iki gözüm iki koltuk-eviydi
-----mavilerim bir miyobun koynunda
kendi düşen köyler kentler ağlamaz
-----sur dışında ben oturur ağlardım
ekmek diye bağrışırdı bebeler
-----elma derler ben ortaya çıkardım
ağıtlarla kutlanırdı İsa-doğdu gecesi
-----fildişinden bir kuleydim yıktım kendimi
*
bilmem hangi keloğlanın fesiydim
-----bir püskülsüz sümbülteber tohumu
fesleğenler yaprak dökmüş şerrimden
-----bir naraydım kimse bilmez nereden
ya yakından ya uçmaktan gelirdim
-----belkim ince belkim kalın bir sestim
belkilerin kol gezdiği saatta
-----belkim belki bile değildim (Sayfa: 46-47)

SEVGİ DUVARI

*

Sen miydin o, yalnızlığın mıydı yoksa
Kör karanlıkta açardık paslı gözlerimizi
Dilimizde akşamdan kalma bir küfür
Salonlar piyasalar sanat sevicileri
Derdim günüm insan arasına çıkarmaktı seni
Yakanda bir amonyak çiçeği
Yalnızlığım benim sidikli kontesim
Ne kadar rezil olursak o kadar iyi
*
Kumkapı meyhânelerine dadandık
Önümüzde Altınbaş, Altın Zincir, fasulye pilâkisi
Ardımızda görevliler, ekipler, Hızır Paşalar
Sabahları açıklarda bulurlardı leşimi
Öyle sıcaktı ki çöpçülerin elleri
Çöpçülerin elleriyle okşardın beni
Yalnızlığım benim süpürge saçlım
Ne kadar kötü kokarsak o kadar iyi
*
Baktım gökte bir kırmızı bir uçak
Bol çelik bol yıldız bol insan
Bir gece Sevgi Duvarını aştık
Düştüğüm yer öyle açık öyle seçik ki
Başucumda bir sen varsın bir de evren
Saymıyorum ölüp ölüp dirilttiklerimi
Yalnızlığım benim çoğul türkülerim
Ne kadar yalansız yaşarsak o kadar iyi (Sayfa: 48-49)

*****

Öyle Bi..

*

''Diz çöktüm asfalta, baktım aşağı, üüüü'üh.!
İşçiler ateşler ayçörekleri
Ve kılıç gibiydi taze ekmek kokusu..
Dağıttık evvel-allah yalnızlıkları
*
Yaşamak düğünse, sen orda gelindin
Seni soydum, Güler, dünyayı giyindim'' (Sayfa: 51)

*****

Geçimsizlik

*

Birine kızıyordu delikanlı:
- Ah.! dedi, bi bilsem onun kim olduğunu.!
*
Usluluklar içindeydi kızın gözleri:
- Ya yoksa, dedi, öyle biri.? Ya kızacak bişey yoksa.
Yol boyunca konuşmadılar artık, kara kara düşünüyordu
delikanı: Ya yoksa öyle biri. Ya kızacak bişey yoksa.?
Yıllardır su verdiği, üstüne titrediği, biliyordu, o içindeki
sevgi, o pırıl pırıl hançer öfkesiz kalırsa paslanacak..
*
Kızın aklı ütülü çarşaflarda.. ertesi sabaha buruşacak..
Öfkesiz.. umutsuz.. sevgisiz.. (Sayfa: 54)

*****

Öğretmenin Düşü

*

----------Okumuş filler ki her birinin
----------Nice Bostan, Gülistan ezberidir.
*
Mavi bir ışık yandı gözlerimde
Gökyüzü öyle yakın
Çocuklar doğacak çocuklarım
Ve öyle yağmur ki toprak, koklarsın
Ellerin bütün hayvanlar âlemi
Hangi ağacı çalsam açıyor
Uzaylar uslu
Yönlerim yörük
Sağduyularım sol duyu
*
Mavi kalemlere yordum bu düşü
Su resimleriyle öğrencilerin
Göğerttik bozkırın sarı defterini
Şu yoncalar yurttaşlık bilgisi
Geçen gün okudum söğütlerin tarihini
Bi çiğdem var onlar kadar yiğit
Şu bey şu eşek şu yaban şu işçi arı
Biz beş sınıfta kaldırdık bütün sınıfları
*
Korkuluklar ektiği kargaları biçsin
Sevginin de kendi planları var
Beş yılları yıldızları dokuz ayları
İlerde yarım kalmış bir okulun duvarı
Duvarcı.! diyor, Varım.! diyorum ben de
Gitsin bütün okumuş filler Gülistana
Ben Türküm bu bozkırda çalışmaya geldim.. (Sayfa: 56-57)

ÇARŞAMBANIN GELİŞİ:

*

''Martı yumurtaları gibi dağılmış kayalıklara
Akçıl yalnızlıkları insanların'' (Sayfa: 60)

*****

İnsan Resmi

*

Yeraltı günleri bunlar
Kör yılı köstebek ayı
*
Siyah önlüklü bir güneş
Ayazda okula gidiyor
Dizilmiş danaburunları iki keçe
Islıklıyorlar bebeyi
Çepeçevre boynumda sıçandişi bir bahçe
Oynuyorlar iki Roma bir Paris bir Peking
Karım en çok soğuk harbi seviyor
Çocuklarımızdan
*
Yaşamların kapısında kuyruk olmuşuz
Önde emirerleri memede piçler sütsüz analar
Akşam oldu memur çıktı kapıya
Mal gelmedi bugün dedi kapatıyoruz
Dilekçeyim masalar odalar arasında
Yürek değil, sol yanımda on altı kuruşluk pul
Usulsüzüm yolsuzum
*
Bir uçak geçti üstümden kıçında yakamozu
Çakılmıştır yere çoktan toprakta bir çelik bitki
Fala mı baksam koparıp çiçeklerini
Düştü mü düşüyor mu düşecek mi
*
Yeşiller içre bir insandın önceleri
Sağda bir dağ solda bir çay çamaşır yıkayan kadınlar
Dolaş şimdi çevresini yitirmiş insan resimleri gibi 

(Sayfa: 64-65)

Voli

*

Sırılsıklam bir gökyüzü çıktı ağlardan
Masmavi bütün balıkçılar (Sayfa: 69)

ELLERİMDE BİR GÖZTAŞI:

*

''Ellerimde bir göztaşı / gözlerim boş gidiyordum
Ne bileyim bir türkünün böyle Veysel olduğunu
Açıldım / çıkmaz bir sokak gibi / kapanınca denizde''

(Sayfa: 71)

TAVŞAN KANI:

*

''Kendi eliyle kazdığın kuyuya
Aşk ufacık bir taş atmaktır
Gürültüsü büyüyünce sessizliğin
Marifet yosunlar gibi susmaktır'' (Sayfa: 76)

HAFTA SONU:

*

''Var olan bişey varsa o da yokluğun senin''

(Sayfa: 81)

*****

Yengeçvâri

*

Deniz öyle yakın ki korkunç kalabalığıyla
Dost yakamozları bile unutup
Koşuyorum yengeçler gibi kendime doğru
Kumun üstünde yazılarla ayak izlerim
*
Belki de ben ömrümde ilk defa bu gece şairim
Nu köy ne kent olurmuş yalnızlıktan öğrendim
*
Şimdi çiy kuşu ötse de biliyorum gayri
Poyrazın ergeç kumları dümdüz edeceğini
*
''Çiy kuşu bizim barometremizdir,'' dedi Balıkçı Hüseyin.
''O öttü mü hava hoş demektir.'' (Sayfa: 95)

AKDENİZ YARAŞIYOR SANA:

*

''Ben senden öğrendim deniz yazmayı
Elimden düşmüyor mavi kalem'' (Sayfa: 96)

GİDİYORUZ:

*

''Belki de evde kaldığı için sevgiler
gökyüzü bir kenarda duruyor
----------aynalı bir çeyiz sandığı gibi'' (Sayfa: 98)

*****

ŞEYİST 

*

Biz talebeyken şeydik
İyi arkadaştık şeylen
Biliyorsunuz şeylen şey olunmaz
Ben şeyi bitirince babam
Şey dedi Şey Partisine girdim
Zaten şeyle evlenmiştim
Şey şeye gidelim dedi gittik
Şeysiz de olmuyor döndük
İki şeyim oldu büyüdüler
Doktor sende bir şey var diyor şimdi
Tabi bende bir şey var: sayamadığın kadar
Çünkü ben bir şeyim
Her şey de bir şeydir ama
Ben başka bir şeyim.
Ben şeyim (Sayfa: 106)

Sevgili Gençlik

*

Öyle parçalandım ki ömrümde
Sevgiyle öfke arasında,
Sevgimi öfke vurdu
Öfkemi sevgi kaçırdı
İçim parçalandı arada
*
Bi de bigün baktım gökyüzüne bi bayram gecesi
Bi kestane fişeği açmış yedi rengimden
Yağıyorum çocukların üstüne (Sayfa: 107)